Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Τι είναι η Αγροδασοπονία;Είναι η πρακτική της εκ προθέσεων ενσωμάτωσης ξυλώδους βλάστησης(δέντρων ή θάμνων) με γεωργικά συστήματα ή ζώα για τη μέγιστη ωφέλεια από τις διαμορφούμενες οικολογικές και οικονομικές αλληλεπιδράσεις. Αυτή η μέθοδος ή καλύτερα συνήπαρξη των δέντρων και των αγροτικών καλλιεργειών είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη σε χώρες όπως η Γαλλία, Ελβετία, ΗΠΑ, Καναδάς, Κίνα
Συνεργασία μεταξύ δέντρων-καλλιέργειας:
Από έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στο Γαλλικό Ινστιτούτο στην πόλη της Τουλούζ, ήταν δέντρα όπως η λεύκη,καστανιά,οξυά,καρυδιά, κ.α σε συνδυασμό με ψυχανθή καλλιέργειες βοήθησαν στην συνεργασία και ανάπτυξη των δύο φυτών. Με αυτό το τρόπο σε βάθος χρόνου το αποτέλεσμα θα είναι πως θα έχουμε μείωση στη χρήση λιπασμάτων και τοξικών φυτοφαρμάκων. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δέντρα με το πλούσιο τους ριζικό σύστημα προστατεύουν το έδαφος από την διάβρωση, συγκρατούν την υγρασία, βελτιστοποιούν την γονιμότητα του εδάφους στην έκπλυση των νιτρικών αλάτων αλλά και τη διέλευση οξυγόνου στο έδαφος.
Επιπροσθέτως τα δέντρα εμποδίζουν την προσβολή από έντομα καθώς και την εξάπλωση ασθενειών στις διάφορες καλλιέργειες.
Από την άλλη μεριά οι διάφορες αγροτικές καλλιέργειες με το επιφανειακό ριζικό σύστημα που διαθέτουν εμπλουτίζουν το έδαφος με τα γνωστά αζωτοβακτήρια τα οποία δεσμεύοντας το ατμοσφαιρικό άζωτο, δρουν ως φυσικό λίπασμα για τα δέντρα.
Με λίγα λόγια έχουμε ένα είδος φυσικής ανακύκλωσης που εκμεταλλεύεται στο έπακρο τους φυσικούς πόρους(νερό, ήλιο, έδαφος, βιομάζα) χωρίς καμία προσθήκη τοξικών φυτοφαρμάκων ή λιπασμάτων.
Παρ’όλα αυτά όμως υπάρχουν ορισμένες ερωτήσεις.
Είναι η Αγροδασοπονία βιώσιμη για τους αγρούς στην Ελλάδα;
Είναι η κοινωνία μας έτοιμη να αλλάξει και να αναθεωρήσει την θέση των δέντρων στη Γεωργία;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει ειναι να σκεφτούμε διαφορετικά καθώς αυτή η προσέγγιση είναι τελείως διαφορετική. Τα αγροδασικά συστήματα έχουν μελετηθεί τα τελευταία 30 χρόνια με τα ίδια πάντα αποτελέσματα.
Ο συνδυασμός δέντρων με γεωργικές καλλιέργειες έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή περισσότερου κρέατος, γάλακτος,περισσότερου ξύλου, περισσότερου άχυρου, περισσότερα φύλλα και κλαδιά με λίγα λόγια παράγει περισσότερη βιομάζα. Υπήρχε μια εποχή που η παραγωγή πετρελαίου ήταν φθηνή, όταν η γενετική σε συνδιασμό με τα χημικά και τη μηχανοποίηση ήταν αρκετά για την διατήρηση της παραγωγής, ενώ η βιομάζα ήταν κάτι το οποίο ελάχιστα αναφέρονταν.
Σήμερα τα αποθέματα πετρελαίου και ορυκτών είναι περιορισμένα και οι παραγωγές έχουν φτάσει στα όρια τους.Ενόψει των περιβαλλοντικών κινδύνων λόγο αγροχημικών ενόψει της προοπτικής 9 δισεκατομμυρίων κατοίκων το 2050 η παραγωγή βιομάζας σήμερα είναι σημαντική.
Γιατί;
Γιατί η βιομάζα θα είναι οικονομικά απαραίτητη για ενέργεια, για τον κατασκευαστικό τομέα, για την βιομηχανία, για την χημεία.Μιλώντας με τεχνικούς όρους ένα σύστημα που παράγει περισσότερη βιομάζα, βέλτιστοποιεί τους πόρους.
Τα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη της αγροδασοπονίας στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα όπως κι όλη η Ευρώπη είναι ελλειματική σε ξυλεία υψηλής ποιότητας. Στη χώρα μας η ετήσια παραγωγή ανέρχεται σε 390.000 κ.μ
ενώ οι εισαγωγές ξεπερνούν τα 2.660.000 κ.μ/έτος με αποτέλεσμα η εισαγωγή προϊόντων ξυλείας να είναι η τρίτη ετήσια μεγαλύτερη δαπάνη συναλλάγματος μετά το πετρέλαιο και τα ζωικά προϊόντα.
Η φυτεία δέντρων θα αλλάξει εντυπωσιακά το αγροτικό περιβάλλον,αμβλύνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις της εντατικής γεωργίας και θα την καταστήσει περιβαλλοντικά βιώσιμη,καθώς τα δέντρα εμποδίζουν την αλάτωση των εδαφών που έχουν κατακλύσει τις πεδιάδες της Μακεδονίας και Θεσσαλίας κ. α
Νίκος Παπαδόπουλος
Αγροτοκτηνοτρόφος Νομού Κοζάνης
