Σε μια προκλητική εισήγηση προς το Περιφερειακό συμβούλιο ο Περιφερειάρχης κ. Κασαπίδης προσπαθεί για άλλη μια φορά να πριμοδοτήσει μια παραγωγική δραστηριότητα της Καστοριάς, που διαχρονικά στηρίζεται, αλλά παρόλα αυτά φθίνει. Αναφερόμαστε στον κλάδο της γούνας , που όπως ο ίδιος ο περιφερειάρχης στην εισήγησή του ομολογεί, μέσα από τα αριθμητικά στοιχεία που παρέχει, ότι είναι ένας κλάδος σε παρακμή.
Αναρωτιόμαστε, παρ’ όλες τις προσπάθειες στήριξης που γίνανε στον κλάδο και ενώ δεν φαίνεται ο κλάδος να έχει οποιαδήποτε προοπτική ανάπτυξης, για ποιό λόγο να στηριχθεί ακόμα μια φορά αυτό το κεφάλαιο της Καστοριάς που τείνει να κλείσει.
Εστιάζει εμφατικά μάλιστα, στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος της γούνας με ένα βασικό αίτιο το “δήθεν οικολογικό κίνημα”, όπως το χαρακτηρίζει.
Αναρωτιόμαστε, είναι “δήθεν” η οικολογική μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα της Καστοριάς και της Σιάτιστας από τις δραστηριότητες της γουνοποιητικής επεξεργασίας;
Είναι “δήθεν”, οι φόβοι για οικολογική υποβάθμιση της περιοχής των Κορεστείων, της οποίας οι κάτοικοι εξεγείρονται για την εγκατάσταση φάρμας γουνοφόρων ζώων δίπλα στα σπίτια τους; Είναι “δήθεν” οι ανησυχίες για οικολογικές επιπτώσεις από τον σχεδιαζόμενο “καυστήρα απορριμμάτων” από τις εν λόγω φάρμες στη περιοχή της Μεσοποταμίας Καστοριάς για την παραγωγή ενέργειας;
Τέτοια ανάπτυξη οραματίζεται ο κ. Κασαπίδης, που λειτουργεί σαν φερέφωνο των συμφερόντων των γουναράδων; Πιστεύει ότι είναι συνεπής στην οικονομική ιδεολογία που εκφράζει για ελεύθερη αγορά; Όταν δηλαδή οι δουλείες πάνε καλά, τότε θέλουμε λιγότερο κράτος και λιγότερους φόρους και όταν οι δουλειές “πέσουν έξω”, τότε ζητάμε τη βοήθεια του κράτους με έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις, τις οποίες στο τέλος πληρώνουν οι εργαζόμενοι;
Αναρωτιόμαστε ακόμα τι είδους στήριξη θα είναι αυτή, όταν όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι ασχολούνται με τον κλάδο, εξαιτίας προφανώς των χαμηλών απολαβών, των συνθηκών εργασίας και των ισχνών προοπτικών καριέρας στον κλάδο.
Τι είδους στήριξη θα είναι αυτή, σε επιχειρηματίες που εδώ και χρόνια έχουν αποδείξει ότι αποφάσισαν να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους σε χώρες με ακόμα χειρότερους μισθούς και ακόμα χειρότερες συνθήκες εργασίας, όπως η Τουρκία, η Κίνα, ακόμα και η Ινδία.
Πιστεύει αλήθεια κανείς, ότι με ένα τμήμα ΙΕΚ μαθητείας θα αναβαθμίσει έναν ολόκληρο κλάδο, όταν στην Καστοριά δημιουργήθηκαν τμήματα ΑΤΕΙ, που υποτίθεται ήταν συνδεδεμένα με την γουνοποιητική δραστηριότητα, όπως πχ. το τμήμα διεθνούς εμπορίου; (Το Διεθνές Εμπόριο αν δεν κάνουμε λάθος, αφορά τον συγκεκριμένο κλάδο και θα έχει ενδιαφέρον να μας κατατοπίσει ο εισηγητής κ. Κασαπίδης που του αρέσει να αναφέρει νούμερα, ποιός είναι ο αριθμός των φοιτητών στη Καστοριά, που απορροφήθηκαν στον κλάδο της γούνας, σε ποιές ειδικότητες, με τι απολαβές και ποιές προοπτικές καριέρας είχαν εντός του κλάδου της γούνας).
Γενικά όλες οι προτάσεις που καταλήγει, δεν είναι ούτε καινοφανείς, ούτε καν πρωτότυπες.
Ήδη έχουν λειτουργήσει σχολές μαθητείας για τη γούνα στη Καστοριά παλιότερα (προγράμματα ΟΑΕΔ). Ήδη έχουν επισκεφτεί οργανωμένα, με έξοδα μάλιστα της τοπικής αυτοδιοίκησης, πολλές φορές, διάφορες επιχειρηματικές αποστολές στη Ρωσία.
Ήδη εδώ και χρόνια γίνονται διεθνείς εκθέσεις γούνας, οι οποίες λειτουργούν για τους επιχειρηματίες καλύτερα από οποιοδήποτε συνέδριο, για τη σύναψη εμπορικών σχέσεων.
Οπότε ποιές είναι οι θέσεις ενός στρατηγικού και επιχειρησιακού σχεδιασμού, για ένα προϊόν που κάποτε πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι έφτασε η ημερομηνία λήξης του.
Και αντί οι Καστοριανοί επιχειρηματίες να επενδύσουν σε κάποιον άλλο παραγωγικό κλάδο που θα τους αποφέρει κέρδη, όπως κάνουν άλλωστε παντού στον κόσμο οι απανταχού κεφαλαιοκράτες, όταν το προϊόν τους δεν μπορεί να σπρωχτεί στην αγορά, ζητάνε κρατικές ελεημοσύνες, με αναχρονιστικά και αποδεδειγμένα αποτυχημένα επιχειρήματα.
«Συζήτηση και λήψη απόφασης σχετικά με τη στήριξη του κλάδου της Γούνας».
Έχοντας υπόψη:
- Το Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α/7-6-2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της
Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
2.Το Π.Δ. 146/2010 (ΦΕΚ 239/27-12-2010 τ.Α΄) «Οργανισμός της Περιφέρειας Δυτικής
Μακεδονίας», όπως ισχύει.
3.Την ανάγκη στήριξης του κλάδου της γούνας.
ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος της γούνας, ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγικός κλάδος της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, πλήττεται σοβαρά. Οι επιπτώσεις της σύνθετης κρίσης που υπάρχει παγκοσμίως, περιορίζουν τις εξαγωγές της γούνας και με τη σειρά τους περιορίζουν την παραγωγικότητα και την απασχόληση. Εγγενείς αδυναμίες του κλάδου δεν επιτρέπουν ιδιαίτερα στις μικρές επιχειρήσεις να πετύχουν οικονομίες κλίμακας απομειώνοντας περισσότερο την αναπτυξιακή πορεία της γούνας. Πρόσθετες δυσκολίες που προκύπτουν από το δήθεν οικολογικό κίνημα δυσχεραίνουν τη θέση της γούνας καθιστώντας τη μη ελκυστική για περιβαλλοντικούς λόγους στα μάτια των χρηστών αλλά και των απλών πολιτών. Τα νεώτερα αυτά τεχνητά εν πολλοίς εμπόδια, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση της περασμένης δεκαετίας και την πρόσφατη υγειονομική κρίση του κορωνοϊού επιβαρύνουν δυσανάλογα τον κλάδο και τους ανθρώπους της παραγωγής οι οποίοι δείχνουν να μη μπορούν να τις ξεπεράσουν.
Ειδικότερα στη Ρωσία, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως, μετά και το εμπάργκο από την Ε.Ε. παρατηρείται μια εσωστρεφής πολιτική στον τομέα της παραγωγής γουναρικών, με τη στήριξη του αντίστοιχου κλάδου από τη Ρωσική Κυβέρνηση. Ταυτόχρονα ο ανταγωνισμός από την Κίνα εντείνεται όσο περισσότερο αναπτύσσει η χώρα αυτή της Άπω Ανατολής τη δικής της ταυτότητα και ποιότητα στα προϊόντα της γούνας. Η Ρωσία παρ’ όλ’ αυτά, εξακολουθεί να είναι ο κύριος αγοραστής γούνας τόσο σε επίπεδο εξαγωγών χονδρικής, όσο και σε επίπεδο λιανικών πωλήσεων στην Ελλάδα και κυρίως στην Καστοριά.
Ο κλάδος, λειτουργώντας στην παγκοσμιοποιημένη αγορά, παρουσιάζει περιοδική δυναμικότητα ανά έτη στην εξέλιξή του, η οποία έφτασε το 2013 στον υψηλότερο βαθμό καθετοποίησης παραγωγής και εξαγωγών. Ο συνολικός κύκλος εργασιών εξαγωγών ετοίμων προϊόντων, γουνοδερμάτων, λιανικών πωλήσεων, υπηρεσιών κ.α., ανήλθε για στην πατρίδα μας σε ποσά άνω του μισού δισεκατομμυρίου ευρώ. Οι αντίστοιχες εξαγωγές έξι χρόνια μετά κατακρημνίσθησαν σε ποσά που δεν ξεπερνούν τα πενήντα (50,0) εκ. ευρώ. Η διαφορά αυτή στα ποσά των εξαγωγών σε διάστημα περίπου οκτώ (8) ετών αποτυπώνει και τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει ο δυναμικότατος αυτός κλάδος της εθνικής και τοπικής μας οικονομίας. Η προσφορά του δεν περιορίζεται μόνο σε θέσεις εργασίας, εισόδημα και παραγόμενο προϊόν, αλλά και άλλες αξίες που σχετίζονται με την ανάδειξη της Δυτικής Μακεδονίας και της Ελλάδας ως ένα παγκόσμιο κέντρο παραγωγής γούνας.
Ως ελάχιστη ένδειξη αναγνώρισης αυτής της τεράστιας συμβολής και προσφοράς των γουνοποιών στην εθνική και τοπική οικονομία, η ελληνική Κυβέρνηση οφείλει να σταθεί στο πλευρό των εργαζομένων και του κλάδου γενικότερα, με τρόπο ενεργητικό και όχι αποσπασματικά και πρόσκαιρα. Χρειάζεται η χάραξη και ο σχεδιασμός νέας στρατηγικής και έπειτα η εφαρμογή ενός επιχειρησιακού προγράμματος στήριξης του κλάδου, με παροχή κινήτρων και ικανής χρηματοδότησης για την εφαρμογή της νέας αυτής στρατηγικής.
Οικονομικά στοιχεία για τον κλάδο.
Στις αρχές του 21ου αιώνα και ειδικότερα κατά τα έτη 2001 έως 2014, η γούνα και η Γουνοποιία, σύμφωνα πάντοτε με τα διαθέσιμα στοιχεία του IFTF, βρέθηκε διαχρονικά στο απόγειο της ανάπτυξής της. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται από το ότι αυτή:
- Δημιούργησε συνολικό οικονομικό κύκλο εργασιών για όλους τους τομείς, ο οποίος έφτασε να ξεπεράσει τα 11 δις δολάρια ετησίως. Αναλύοντας περαιτέρω την σημαντικότητα του οικονομικού αυτού μεγέθους, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτό κατά ποσοστό 55% έως 60% περίπου, αφορά και τροφοδοτεί τον πρωτογενή τομέα (εκτροφή και λοιπές συναφείς προς αυτήν δραστηριότητες) και κατά 40% έως 45% αφορά στην προστιθέμενη αξία, η οποία αντικατοπτρίζεται κυρίως μέσα από τις εξαγωγές μεταξύ των χωρών και κατά βάση αφορά στα ημιέτοιμα, έτοιμα και λοιπά καταναλωτικά προϊόντα γουναρικών.
- Δημιούργησε συνολική βάση μικρομεσαίων επιχειρήσεων με περισσότερες από 130.000 επιχειρήσεις και άλλες, σε όλους τους τομείς παραγωγής.
- Δημιούργησε πάνω από 2.000.000 θέσεις εργασίας ανεξαρτήτως μορφής απασχόλησης, σε όλους τους τομείς παραγωγής.
Τη διετία 2015 – 2016 εμφανίστηκαν νέα δεδομένα, τα οποία δημιούργησαν και επέφεραν ραγδαίες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, δημιουργώντας πλέον νέα παγκόσμια κρίση στη γούνα και στη Γουνοποιία, η οποία μέχρι στιγμής εκτείνεται, εκφράζεται και αφορά:
- Στην πολύ μεγάλη μείωση αγορών από τη βασική Ρωσική αγορά
- Στην πολύ μεγάλη μείωση της παραγωγής των εκτρεφόμενων γουνοφόρων ζώων.
- Στην πολύ μεγάλη μείωση της επιχειρηματικότητας, της απασχόλησης κλπ.
Στο μέσον της πολύ μεγάλης αυτής κρίσης βρίσκονται και πάλι η Καστοριά και η Σιάτιστα, οι οποίες, όπως και στο παρελθόν, αγωνίζονται ώστε για μία ακόμη φορά να διέλθουν όσο το δυνατόν με τις λιγότερες απώλειες και από αυτή την κρίση. Ωστόσο, για τις πόλεις αυτές συνεχίζει να αποτελεί η γούνα και η γουνοποιία μέχρι και σήμερα τον εξαιρετικά προνομιακό και παραδοσιακό κλάδο των οικονομιών τους.
Ενδεικτικά ο κλάδος της γουνοποιϊας περιλαμβάνει τις παρακάτω παραγωγικές δραστηριότητες και υπηρεσίες:
- Την παραγωγή τροφών για την εκτροφή των Γουνοφόρων Ζώων.
- Την εκτροφή των Γουνοφόρων Ζώων και την παραγωγή γουνοδερμάτων.
- Την παραγωγή από μικρομεσαίες γουνοποιητικές επιχειρήσεις ετοίμων ενδυμάτων από γουνοδέρματα.
- Την παραγωγή από μικρομεσαίες γουνοποιητικές επιχειρήσεις ετοίμων και ημιέτοιμων ενδυμάτων από αποκόμματα.
- Την παραγωγή πρώτων υλών εξ’ αποκομμάτων, ως υπολείμματα της επεξεργασίας της παραγωγής των ετοίμων και ημιέτοιμων ενδυμάτων από γουνοδέρματα.
- Τη δέψη και την βαφή.
- Τη φασόν επεξεργασία.
- Το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο και όλες τις πέριξ αυτών ανεπτυγμένες υπηρεσίες.
Εκτροφή γουνοφόρων ζώων ( φάρμες, ζωοτροφές, κτηνίατροι, κατασκευές, συντηρήσεις κ.α.)
Βυρσοδεψία ( εκδορά, ξήρανση, βυρσοδεψεία, ταξινόμηση, βαφές. κουρευτικές κ.α.)
Μεταποίηση ( βιοτεχνίες, καθαριστήρια, εμπορία υλικών, σχεδιαστές, security κ.α.)
Χονδρική – λιανική πώληση ( show rooms, βιτρίνες, marketing, web stores, εκθέσεις, αποστολές κ.α.)
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ
Το 1990 ο κλάδος, όσον αφορά την επιχειρηματικότητα, γνωρίζει τη μεγαλύτερη άνθηση, η οποία κορυφώνεται στο έτος αυτό και αποτυπώνεται με τον τετραπλασιασμό του αριθμού των επιχειρήσεων, αυξάνοντας τον αριθμό τους στις 6.926 σε σχέση με το 1973.
Το 2007 επιβεβαιώνεται μέσα από τους αριθμούς η σταδιακή και συνεχής συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης των Μ.Μ. Επιχειρήσεων η οποία διαμορφώθηκε στις 2.241 (Επιμελητήριο Καστοριάς) μεταποιητικές επιχειρήσεις.
Το 2015 καταγράφεται επιπλέον συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης των Μ.Μ. Επιχειρήσεων η οποία διαμορφώθηκε στις 1.304 (Επιμελητήριο Καστοριάς). Για το έτος αυτό, επισημαίνεται ότι η επιπλέον συρρίκνωση των επιχειρήσεων οφείλεται αποκλειστικά στην εξελισσόμενη νέα παγκόσμια οικονομική κρίση της γούνας. Επιπλέον στοιχεία καταδεικνύουν ότι η συρρίκνωση αυτή ενδεχομένως είναι ακόμη μεγαλύτερη αγγίζοντας ίσως και το 50% του συνόλου των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων καθόσον έχει οδηγήσει στην αδρανοποίηση το υπόλοιπο 50% του συνόλου αυτών.
Σήμερα, εκατοντάδες εργαζόμενοι έχουν περιέλθει σε ανεργία, ενώ άλλοι έχουν οδηγηθεί στη μετανάστευση και οι επιχειρήσεις γούνας σχεδόν στο σύνολό τους υπολειτουργούν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει κανένα περιθώριο ανοχής από τις επιχειρήσεις. Ο κίνδυνος για περαιτέρω λουκέτα είναι ορατός, όπως και η εξαφάνιση του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Διαχρονικά ο κλάδος της Ελληνικής γουνοποιίας στήριξε την Εθνική και τοπική οικονομία με κύρια χαρακτηριστικά :
- τη στήριξη και ενίσχυση της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης και απασχόλησης.
- τη στήριξη και θετική διαμόρφωση του Α.Ε.Π. των περιοχών Καστοριάς και Σιάτιστας, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και ευρύτερα της Χώρας μας.
- τη στήριξη του εμπορικού ισοζυγίου της Χώρας και την ενίσχυση του θετικού πλεονάσματος αυτού λόγω του καθολικού εξαγωγικού χαρακτήρα της γουνοποιίας κλπ.
Το 2020 ξεκίνησε με τις πιο δυσοίωνες εξελίξεις. Η έξαρση του κορωνοϊού οδήγησε στην αναβολή της πρώτης δημοπρασίας γουνοδερμάτων του έτους και της μεγαλύτερης διεθνούς έκθεσης γούνας του Hong Kong. Επιγραμματικά, η περίοδος Ιανουαρίου – Μαΐου είναι η περίοδος δημοπρασιών, οι οποίες διαμορφώνουν τις τιμές των γουνοδερμάτων και των διεθνών εκθέσεων μέσω των οποίων λαμβάνονται παραγγελίες.
Η σεζόν ξεκίνησε με τις χειρότερες συνθήκες για τις γουνοποιητικές επιχειρήσεις, χωρίς διαμορφωμένες τιμές και παραγγελίες. Η κατάσταση αυτή είναι η χειρότερη στην οποία έχει επικρατήσει στην ιστορία της γούνας. Η αναταραχή και η αβεβαιότητα στο παγκόσμιο εμπόριο γούνας είναι γεγονός. Από τις επαφές μας με τις γουνοποιητικές επιχειρήσεις σας ενημερώνουμε ότι ξεκίνησαν απολύσεις, οι οποίες στο επόμενο χρονικό διάστημα θα γίνουν μαζικές.
Σήμερα λοιπόν, πριν είναι αργά, είναι επιτακτική ανάγκη να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν το γεγονός ότι το πρώτιστο πρόβλημα είναι η ύπαρξη αναιμικών πωλήσεων και συνεπώς, πρώτο μας μέλημα πρέπει να είναι η ανάταξη αυτών. Το γεγονός όμως αυτό επιτείνεται, καθόσον οι γουνοποιητικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να αντιδράσουν και να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν διεθνώς για τον κλάδο.
Αναγκαία προϋπόθεση για τη διεκδίκηση στήριξης από την Κυβέρνηση για τον κλάδο είναι η σωστή διάγνωση των προβλημάτων του, καθώς και η καθαρή τεκμηρίωση των αιτιών και των επιπτώσεων αυτών στην τοπική κοινωνία.
Τα δύο τελευταία χρόνια, από την πλευρά της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας έγιναν ενέργειες και επιγραμματικά τις αναφέρω:
- Κατόπιν αιτήματος της Ομοσπονδίας, η Περιφέρεια χρηματοδοτεί στρατηγική μελέτη για τον κλάδο, συνολικού προϋπολογισμού 32.600 ευρώ μέσω της τεχνικής βοήθειας του ΠΕΠ.
- Πρόγραμμα στήριξης των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις της Π.Ε. Καστοριάς εισέπραξαν 11,2 εκ. ευρώ, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν γουνοποιητικές.
- Πρόγραμμα στήριξης εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, προϋπολογισμού 4,5εκ. ευρώ, στο οποίο μεγάλο μέρος των αιτήσεων που υποβλήθηκαν αφορά εξαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου.
- Απεμπλοκή της χρηματοδότησης σεμιναρίων κατάρτισης εργαζομένων σε γουνοποιητικές επιχειρήσεις ύψους 1,5εκ. ευρώ, που ήταν σταματημένα για 2 χρόνια.
- Χρηματοδότηση επενδύσεων από τον αναπτυξιακό νόμο, η οποία καθυστερούσε αδικαιολόγητα για 6 χρόνια. Αφορούσε 26 επιχειρήσεις με προϋπολογισμό 6,1εκ ευρώ. Οι 21 από αυτές ήταν επιχειρήσεις του κλάδου που πληρώθηκαν μετά από ενέργειές μας με 4,45 εκ. ευρώ.
Κατόπιν τούτων:
ΕΙΣΗΓΟΎΜΑΙ
- Την κατάθεση πρότασης στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, προκειμένου να συνταχθεί και να χρηματοδοτηθεί ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό και κατόπιν επιχειρησιακό σχέδιο για τον κλάδο.
- Τη συζήτηση με όλα τα κόμματα της Βουλής προς στήριξή τους στα αιτήματα του κλάδου, με αντίστοιχες συζητήσεις στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές.
- Τη διενέργεια Διεθνούς Συνεδρίου στην Καστοριά εντός του επόμενου εξαμήνου, με τη στήριξη της Περιφέρειας.
- Την οργάνωση επιχειρηματικής αποστολής της Δυτικής Μακεδονίας στη Ρωσία, σε συνεργασία με τα Ε.Β.Ε. και κατόπιν συνεννόησης με την Πρεσβεία μας στη Μόσχα και το Υπουργείο Εξωτερικών.
- Την προετοιμασία για τη δημιουργία τμήματος δημοσίου ΙΕΚ για την ολοκληρωμένη εκπαίδευση στα σύγχρονα δεδομένα, γουνοποιών και γουνεμπόρων στην Καστοριά και στη Σιάτιστα.
Παρακαλώ να γίνει δεκτή η εισήγησή μου από το Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Μακεδονίας.
