Νέου τύπου επιδότηση για τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης λόγω της ακρίβειας σχεδιάζουν στο υπουργείο Οικονομικών. Πέραν της επιδότησης λογαριασμών ρεύματος, ετοιμάζουν και ειδικό μηχανισμό επιδότησης νοικοκυριών ως το Πάσχα.
Ωστόσο η επιλογή των δικαιούχων θα γίνει στοχευμένα διότι, όπως λένε στο οικονομικό επιτελείο, «δεν έχουν όλοι τις ίδιες επιπτώσεις από τις ανατιμήσεις, ούτε ίδια περιθώρια αντοχών ή προσαρμογής σε αυτές. Αλλο πρόβλημα έχει, για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που ζει στην Κυψέλη και διαφορετικό ένα ζευγάρι γιατρών στη Ν. Σμύρνη». Σύμφωνα με πληροφορίες του «business stories», οι συνθήκες διαβίωσης, η πηγή εισοδήματος, αλλά και το απόθεμα καταθέσεων κάθε νοικοκυριού θα καθορίσουν ποιοι, πώς και πόσα τελικώς θα λάβουν ως έκτακτη επιδότηση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πρωτοφανούς ακρίβειας.
Στο υπουργείο Οικονομικών κάνουν αγώνα δρόμου ώστε σε έναν μήνα να έχουν διαμορφώσει το νέο σύστημα επιδότησης. Η επιλογή δικαιούχων θα γίνει με πολλαπλά κριτήρια και έναν ειδικό αλγόριθμο, στον οποίο θα ληφθούν υπ’ όψιν η σύνθεση της οικογένειας (μονογονεϊκές, ΑμεΑ, πολύτεκνοι) ή ακόμα και στοιχεία για τα ρευστά διαθέσιμα που έχουν στις τράπεζες.
«Σύστημα ΚΑΔ» και για νοικοκυριά
Στο υπουργείο Οικονομικών θέλουν να ακολουθήσουν μοντέλο ανάλογο με εκείνο των μέτρων στήριξης για τον COVID-19, το οποίο, με βάση νέα μελέτη της Ε.Ε., αναδείχθηκε το πιο αποδοτικό πανευρωπαϊκά -μαζί με της Μάλτας- αφού κάλυψε τα 2/3 των επιπτώσεων στο εισόδημα των πολιτών, ενώ τις εκμηδένισε πλήρως για το πιο φτωχό 20% των νοικοκυριών.
Το νέο σύστημα επιλογής δεν θα χρησιμοποιεί φυσικά τους ΚΑΔ, καθώς αφορά νοικοκυριά και όχι επιχειρήσεις, αλλά κατ’ αναλογίαν επιχειρεί διαφορετική αξιολόγηση με ειδικό αλγόριθμο, τον οποίο η κυβέρνηση προτίθεται να θέσει σε εφαρμογή ως το Πάσχα.
Η εξέταση θα είναι πολυπαραγοντική. Ο μηχανισμός αυτός θα ψάχνει ποιοι είναι πιο ευάλωτοι και πού θα μοριοδοτούνται με βάση τις συνολικές «ευπάθειες» που έχουν απέναντι στις ανατιμήσεις. Θα υπολογίζει πόσοι, ποιοι και πόσα θα λάβουν ως εξής:
1. Χαμηλό ή και μεσαίο εισόδημα. Το κριτήριο του φορολογητέου εισοδήματος έχει ληφθεί ήδη ως βάση για πολλά άλλα έκτακτα επιδόματα και «μποναμάδες», για το ΚΕΑ κ.λπ. Θα συνυπολογίζεται μεν, αλλά μαζί με άλλα κριτήρια. Ως πιθανή περίμετρος των δικαιούχων εκτιμάται κοντά ή και πάνω από τα όρια της φτώχειας, με ατομικό εισόδημα περίπου 5.500-7.500 ευρώ, ή ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού.
2. Είδος του εισοδήματος. Θα πριμοδοτούνται συνταξιούχοι ή δημόσιοι υπάλληλοι που δεν έχουν δει αύξηση εισοδημάτων. Αντιθέτως, έμποροι και ελεύθεροι επαγγελματίες θεωρούνται ότι έχουν ευελιξία να μετακυλούν το αυξημένο κόστος της ακρίβειας.
3. Μία και μοναδική πηγή εισοδήματος. Συνταξιούχοι, όσοι λαμβάνουν προνοιακά επιδόματα ή έναν «ξερό» μισθό που δεν αυξάνεται, θεωρούνται πιο ευάλωτοι στις ανατιμήσεις, εν συγκρίσει με όσους έχουν έσοδα και από άλλες πηγές: π.χ. κάποια ενοίκια ή άλλο επάγγελμα ή αν παράγουν λάδι που μπορούν να διαθέσουν σε αυξημένη τιμή κ.λπ.
4. Σύνθεση νοικοκυριού. Αν, π.χ., ένας συνταξιούχος έχει σύζυγο δικηγόρο ή γιατρό κ.λπ. θα χάνει την προτεραιότητα που θα είχε μεμονωμένα ως εν δυνάμει δικαιούχος, γιατί το νοικοκυριό μπορεί να προσαρμόσει το εισόδημά του χωρίς επίδομα.
Το «μαγικό κουτάκι»
Στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν ότι πρέπει να μην επιδοτηθεί ούτε ένα από τα χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά που έχουν δει τις καταθέσεις τους να αυξάνονται μέσα στην πανδημία (κατά 8,1 δισ. ευρώ μέσα στο 2021!) αλλά δεν τις χρησιμοποιούν για να αντέξουν στην ακρίβεια.
Κλειδί για την επιλογή των δικαιούχων θα αποτελέσουν οι καταθέσεις και τα ρευστά διαθέσιμα. Το «μαγικό κουτάκι» 667-668 της φορολογικής δήλωσης Ε1 αποκαλύπτει τους τόκους καταθέσεων κάθε νοικοκυριού. Και αυτοί, αναγόμενοι σε ποσό κατάθεσης με τα τρέχοντα επιτόκια, επιτρέπουν εκτίμηση για το χρηματικό ποσόν που διατηρούν κάθε χρόνο στις τράπεζες. Το σύστημα όμως απαιτεί και αυξημένη προσοχή, διότι υπάρχουν καταθετικά προϊόντα (για στρατιωτικούς κ.λπ.) με επιτόκιο π.χ. 1%-3% και όχι 0,1-0,3% που ισχύει γενικά. Και έτσι κατάθεση ύψους μόλις 2.000 ευρώ εμφανίζεται σαν να είναι… 20.000 ευρώ, στερώντας από τον δικαιούχο προνοιακές παροχές.
Εως 300 ευρώ «κατά κεφαλήν»
Για άλλες κατηγορίες εισοδημάτων που θα δουν αυξήσεις, οι υποψήφιοι θα έχουν μειωμένες ή καθόλου πιθανότητες επιλογής. Ακόμα και οι αμειβόμενοι με τον κατώτατο μισθό μάλλον αποκλείονται, διότι θα δουν διπλή αύξηση φέτος που -όπως όλα δείχνουν- θα φτάσει ή και θα ξεπεράσει τα 50 ή και 80 ευρώ τον μήνα τελικά. Για τους ανέργους, θεωρείται ότι μεγαλύτερη ανάγκη από ένα εφάπαξ επίδομα έχουν την εξεύρεση θέσης εργασίας στην αγορά. Ωστόσο επιχειρείται να μην αποκλειστούν πλήρως από τον αλγόριθμο.
Το τελικό ποσό καθορίζεται από δύο βασικούς παράγοντες της παρέμβασης. Σύμφωνα με πληροφορίες του «business stories»:
■ Συνολικό κονδύλι: προϋπόθεση όλων αυτών είναι ως τον Μάρτιο να ανοίξει δημοσιονομικός χώρος 200-300 εκατ. ευρώ. Ως τα μέσα Φεβρουαρίου τα στοιχεία από τις τράπεζες έδειχναν υπερείσπραξη κρατικών εσόδων 500 εκατ. ευρώ. Σχεδόν τα μισά ήταν εξ αναβολής πληρωμές Ιανουαρίου, λόγω της θεομηνίας «Ελπίδα». Μέσα Μαρτίου θα αποκαλυφθεί αν υπάρχουν διαθέσιμα -και πόσα- για παροχές.
■ Αριθμός δικαιούχων. Το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει έναν ειδικό αλγόριθμο, πάνω στον οποίο θα στηριχθεί ο μηχανισμός επιλογής και χορήγησης του επιδόματος. Σε σύνολο 6,5 εκατομμυρίων νοικοκυριών εκτιμάται ότι η περίμετρος των δικαιούχων θα πλησιάζει τις 800.000-1 εκατομμύριο. Πρόκειται όμως για νέα βάση δεδομένων που δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί και συνεπώς κάθε πρόβλεψη φαντάζει πρόωρη, μέχρι να φτιαχτεί και να «τρέξει» ο αλγόριθμος.
Μια πρόχειρη προσέγγιση θα έδειχνε ότι αναλογούν έτσι μεσοσταθμικά έως 300 ευρώ κατά κεφαλήν. Σε κάθε περίπτωση, για τις επιχειρήσεις δεν αναμένεται άμεσα άλλη επιδότηση πέραν των λογαριασμών ρεύματος. Και αυτό διότι έλαβαν πολλές που έμειναν κλεισμένες στις τράπεζες. Δόθηκαν για να μην κλείσουν στην κρίση και για να ανακάμψει η οικονομία 4%, αλλά τελικώς η ανάπτυξη έφτασε στο 9% και πολλά κεφάλαια παρέμειναν στην άκρη γιατί δεν τα χρειάστηκαν οι επιχειρήσεις. Συνεπώς, καλούνται να αντλήσουν από τα έτοιμα, για να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις.
www.newmoney.gr
