Αγαπητοί συνάδελφοι, συναδέλφισσες και αγαπητά παιδιά
Ημέρα Μνήμης σήμερα
Η 19η Μαίου έχει θεσπιστεί ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο»
στις 19 Μαίου του 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της ποντιακής γενοκτονίας.
Όχι, δεν είμαι Ελληνίδα του Πόντου. Ο,τι γνωρίζω είναι μέσα από βιβλία ιστορίας. Έχω ακούσει όμως και τις διηγήσεις των παππούδων μου- που ήρθαν και αυτοί διωγμένοι από τα βάθη της Ανατολίας – για τα βασανιστήρια που μπορεί να επινοήσει ο ανθρώπινος νους κατά του ανθρώπου :
- Για τις βίαιες απομακρύνσεις παιδιών από τις οικογένειες τους τα οποία έδιναν μετά στα χαρέμια των Τούρκων
- Για τις εγκύους που ξεκοιλιάζονταν για να τους αφαιρεθεί βίαια το έμβρυο
- Για τα βρέφη που θανατώνονταν δια εκσφενδονισμού σε τοίχους
- Για τις μητέρες που εγκατέλειψαν τα παιδιά τους για να γλιτώσουν από βέβαιο θάνατο
- Για τις λόγχες , τις φωτιές, τις κραυγές …
Και δεν είναι μόνο η βία που σου επιβάλλεται, δεν είναι μόνο αυτό που σου κάνουν.
Είναι και αυτά που σε εξαναγκάζουν να αποδεχτείς μέσα στην αχλή του διωγμού, τις λύσεις που δεν φάνταζαν ποτέ σαν επιλογές, μα που ξάφνου έμοιαζαν σαν μόνη διέξοδος…
Οι άνθρωποι αυτοί, όπως πολύ γλαφυρά γραφεί η Διδώ Σωτηρίου, βρεθήκανε ξαφνικά έξω από την προγονική τους γη. Παράτησαν σκοτωμένα παιδιά και γονιούς άταφους. Παράτησαν περιουσίες, τον καρπό στα δένδρα και στα χωράφια, το φαί στη φουφού, τη σοδειά στην αποθήκη, το κομπόδεμα στο συρτάρι, τα πορτρέτα των προγόνων στους τοίχους. Και βάλθηκαν να τρέχουν να φεύγουν κυνηγημένοι από το τουρκικό μαχαίρι και τη φωτιά του πολέμου. Έρχεται μια τραγική στιγμή στη ζωή του ανθρώπου, που το θεωρεί τύχη να μπορέσει να παρατήσει το έχει του, την πατρίδα του, το παρελθόν του και να φύγει, να φύγει λαχανιασμένος αποζητώντας αλλού τη σιγουριά. Άρπαξαν οι άνθρωποι βάρκες, καΐκια, σχεδίες, βαπόρια, πέρασαν τη θάλασσα σε ένα ομαδικό, φοβερό ξενιτεμό. Κοιμήθηκαν αποβραδίς νοικοκυραίοι στον τόπο τους και ξύπνησαν φυγάδες, άστεγοι, άποροι, αλήτες και ζητιάνοι στα λιμάνια του Πειραιά,, της Σαλονίκης, της Καβάλας, του Βόλου, της Πάτρας. Εγκαταστάθηκαν τελικά μετά από πολλές περιπέτειες κυρίως στους νομούς Δράμας, Κιλκίς, Ξάνθης, Κοζάνης, Πρέβεζας και σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα προσπαθώντας – παράλληλα με τον αγώνα επιβίωσης – να διατηρήσουν τον ποντιακό πολιτισμό, τη μουσική, τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα.
Έτσι εξοντώθηκε ένα σημαντικό κομμάτι του Ελληνισμού – που από τον 8ο π. Χ. αιώνα ζούσε εκεί στη χώρα των Κόλχων – στην περιοχή του Πόντου. Εκεί μακριά, η Τραπεζούντα, η Κερασούντα, η Σαμψούντα, η Σινώπη ήταν πόλεις που έσφυζαν κάποτε από το ελληνικό στοιχείο. Και μετά έγιναν το θέατρο μιας θηριωδίας. 815 χωριά κάηκαν – ας μη μείνει όμως στο μυαλό μας μόνο ο μεγάλος αυτός αριθμός, αλλά ο πόνος που πότισε βαθιά τις ψυχές των ανθρώπων αυτών, όπως αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στους στίχους του γνωστού ποντιακού τραγουδιού «εκάηκεν το Τσάμπασιν και επέμναν τα τουβάρεα../ τρανοί, μικροί, φτωχοί ζεγκοίν ολ κάθουνται κι κλαίνε», 1.134 εκκλησίες καταστράφηκαν, 960 σχολεία γκρεμίστηκαν, 353.000 χιλιάδες Πόντιοι εξολοθρεύθηκαν, 400.000 έφθασαν στην Ελλάδα αφήνοντας πίσω έναν πολιτισμό 3 χιλιετιών με μοναδικές αποσκευές τις μνήμες που έγιναν τραγούδια, τραγούδια ψυχής, όπως μαρτυρούν οι παρακάτω στίχοι :
«Επήεν να δεαβαίν ΄ο νους ιμ΄. Εκλίστα κά κι εφίλεσα το χώμαν και τα χορτάρεα. Εσ’ κώθα έφυγα και οπίσ’ άλλο κι ετέρεσα. Τα δάκρεα μ’ ετσουρώθαν και η καρδία μ’ πολλά αιματώθεν» ( Το μυαλό μου πήγε να φύγει. Έσκυψα κάτω και φίλησα το χώμα και τα χορτάρια. Σηκώθηκα, έφυγα και πίσω δεν ξανακοίταξα. Τα δάκρυα μου στέρεψαν και η καρδιά μου μάτωσε πολύ )
Ήταν αυτοί οι πρόγονοι μας – αυτοί που σφράγισαν με την παρουσία τους τους τόπους αυτούς επί χιλιετίες – που σφαγιάστηκαν, ξεριζώθηκαν, εξοντώθηκαν με τους πιο απάνθρωπους τρόπους επειδή ήταν Έλληνες και Χριστιανοί. Η εξολόθρευση τους έγινε όχι για κάτι που έκαναν αλλά για κάτι που ήταν.
Τις χιλιάδες ζωές αυτών που χάθηκαν τότε τιμούμε σήμερα ως Ημέρα Μνήμης που φέτος αποκτά και ξεχωριστή σημασία καθώς το 2022 τιμούμε την επέτειο των 100 χρόνων από την μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Δεν ξέρω τι συναισθήματα σας γεννήθηκαν τη σημερινή ημέρα.
Αν συγκινηθήκατε είναι επειδή σας άγγιξε η θυσία.
Αν ταραχτήκατε είναι γιατί μας βαραίνει το χρέος.
Θα ήθελα να κλείσω με μια υπόσχεση : ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ ΤΙΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Και μια ευχή : ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΤΗΤΑ
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
Ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή για να αποτίσουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής όχι μόνο για τους αδικοσκοτωμένους του παρελθόντος αλλά και για τους αδικοσκοτωμένους του παρόντος.
ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 5ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ
