Η απελευθέρωση της Κάλλιανης (Αιανής) από τον Οθωμανικό – Τουρκικό Ζυγό έγινε σαν σήμερα στις 13 Οκτωβρίου 1912

Τοπική γιορτή σήμερα. Χρόνια πολλά και πάντα ελεύθεροι. Η ιστορία θυμίζει, διδάσκει, διαπαιδαγωγεί , φρονηματίζει και προσανατολίζει. Συμπληρώθηκαν τις ημέρες αυτές εκατόν εννέα (109) χρόνια από τον Οκτώβριο του 1912, όταν ο Ελληνικός Στρατός ξεκίνησε από το Σαραντάπορο την μεγάλη προσπάθεια και κατάφερε με την εποποιία των δυο νικηφόρων βαλκανικών πολέμων 1912-1913 να απελευθερώσει την Μακεδονία και την Ήπειρο, μετά από τετρακόσια ενενήντα περίπου χρόνια σκλαβιάς υπό τον Οθωμανικό-Τουρκικό ζυγό , αλλά και να σώσει τη Μακεδονία απο τη Βουλγαρία που την επιβουλεύονταν και την διεκδικούσε. Σύμφωνα με τα Αρχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού η V Μεραρχία, , η οποία στις 9 Οκτωβρίου είχε απωθήσει στην τοποθεσία Λαζαράδες-Βογγόπετρα νικώντας τους Τούρκους , είχε λάβει την απο 12/10/1912 διαταγή απο το Γενικό Στρατηγείο να διαβεί αυθημερόν τον Αλιάκμωνα ποταμό, να προχωρήσει προς το χωριό Κάλλιανη και την επόμενη ημέρα να συνεχίσει την κίνηση της προς την Κοζάνη και να αναπτύσσονταν στα υψώματα βόρεια απο αυτή, αλλιώς θα περνούσε τον Αλιάκμονα απο τον πόρο της Ζάμπουρδας και θα προχωρούσε μέχρι το χωριό Μπαξί( Κήπος) . Επικεφαλής-Διοικητής της V Μεραρχίας ως τις 26-10-1912 ήταν ο Συνταγματάρχης Μηχανικού Ματθαιόπουλος Δημήτριος . Μετά ο Συνταγματάρχης Μηχανικού Γεννάδης Στέφανος. Πράγματι στις 13 Οκτωβρίου του 1912 , η V Μεραρχία αφού προηγουμένως είχε περάσει τον Αλιάκμωνα ποταμό μέσω Ζάμπουρδας, διασχίζοντάς τα χωριά των Βεντζίων έφθασε στην Κάλλιανη προερχόμενη απο το γειτονικό Σφήλτσι (Χρώμιο) και κατευθύνθηκε για να στρατοπεδεύσει στην θέση Γιαννούκα τη βρύση , όπου υπήρχε και λάκκος με νερό για να πιούν άνθρωποι και άλογα. Έτσι για μια ημέρα η Κάλλιανη ήταν η έδρα του Σταθμού Διοικήσεως της Μεραρχίας. Ένα απόσπασμα ιππικού της εισήλθε στο χωριό Κάλλιανη , με επικεφαλής τον υπίλαρχο Δημήτριο Σιούλη. Στη θέση Σταυρός υποδέχθηκαν τους ελευθερωτές Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες ο Μουχτάρης- Προέδρος του χωριού Γρηγόριος Παπατσέτσιλας , οι δυο ιερείς Παπαγιάννης Γκαλγκουράνας και Παπαστέργιος Πέλεκας και αρκετοί κάτοικοι. “Ήρθε το Ελληνικό-Ήρθε το Ελληνικό” έλεγαν χαρούμενοι. Αφού διέσχισαν το χωριό, μεταφέροντας στους κατοίκους της Κάλλιανης το χαρμόσυνο μήνυμα της απελευθέρωσης και της αποτίναξης του Οθωμανικού -Τουρκικού ζυγού, κατευθύνθηκαν και αυτοί μέσω της πλατείας , στην θέση Γιαννούκα τη βρύση. Εκεί έγινε μια παρεξήγηση μεταξύ του υπίλαρχου Σιούλη και ενός δεκανέα και ο τελευταίος πάνω στον εκνευρισμό του τον πυροβόλησε και τον σκότωσε. Ο Σιούλης τάφηκε πίσω απο τον βυζαντινό Ι.Ν. της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Αιανή. Την επομένη ημέρα 14 Οκτωβρίου 1912 το απόσπασμα του ιππικού ενσωματωμένο με την υπόλοιπη V Μεραρχία κινήθηκαν απο την Κάλλιανη και έφθασαν στην Κοζάνη τις απογευματινές ώρες , όπου και στάθμευσαν στα βόρεια αυτής. Η πρώτη εκδήλωση μνήμης στην Αιανή για τα γεγονότα αυτά έγινε στις 13 Οκτωβρίου 2008. Από τότε καθιερώθηκε και γιορτάζεται κάθε χρόνο.