Κάποτε οι αιωνόβιοι στην Ελλάδα ήταν σπάνιες περιπτώσεις για τις οποίες πολλοί άκουγαν αλλά λίγοι γνώριζαν. Σήμερα, οι Eλληνες ζουν περισσότερο και πιο ποιοτικά από κάθε άλλη εποχή. Και αν κάποτε αναφερόμασταν στην Ικαρία και την Κρήτη, σήμερα μιλάμε για τη Λέσβο, τη Χίο, το σύνολο των νησιών του Βορείου Αιγαίου, αλλά και την Ηπειρο. Είναι η μακροζωία το αποτέλεσμα ενός κώδικα καθημερινότητας και επιλογών ή απλώς είναι θέμα γονιδιακής εξέλιξης;
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat (2023), οι γυναίκες της Ηπείρου οδηγούν την κούρσα της μακροβιότητας στην Ελλάδα. Σε μεικτούς μέσους όρους όμως ανδρών και γυναικών, οι μακροβιότεροι Ελληνες ζουν στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, όπου το προσδόκιμο ζωής φτάνει τα 83,8 έτη.
Οι γυναίκες της περιοχής αγγίζουν κατά μέσο όρο τα 86,2 χρόνια, ενώ οι άντρες τα 81,4. Η εικόνα αυτή δεν εκπλήσσει, καθώς η Λέσβος ανεβάζει τις επιδόσεις της, μαζί με Χίο και Σάμο, ενώ η Ικαρία έχει μελετηθεί διεθνώς για τα υψηλά ποσοστά μακροβιότητας.
Η Ηπειρος κατατάσσεται δεύτερη, δείχνοντας ότι η μακροζωία δεν περιορίζεται μόνο στις νησιωτικές περιοχές. Εκεί, το συνολικό προσδόκιμο ζωής φτάνει τα 83,7 έτη, με τις γυναίκες να ζουν κατά μέσο όρο 86,5 χρόνια και τους άντρες 81.
Στην τρίτη θέση βρίσκεται το Νότιο Αιγαίο, όπου το προσδόκιμο αγγίζει τα 82,7 έτη. Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες φτάνουν τα 84,8 χρόνια, οι άντρες υπολείπονται σημαντικά, στα 80,6 έτη, με τη διαφορά ανάμεσα στα φύλα να είναι η μικρότερη που συναντάται στην Ελλάδα (4,2 έτη). Στον αντίποδα, η Ανατολική Μακεδονία εμφανίζει το χαμηλότερο συνολικό προσδόκιμο ζωής στη χώρα, μόλις 80,7 έτη, και ένα από τα μεγαλύτερα χάσματα μεταξύ των δύο φύλων, που φτάνει τα 5,6 χρόνια.
Η πρωτιά ωστόσο στη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών ανήκει στη Στερεά Ελλάδα, όπου οι γυναίκες ζουν κατά μέσο όρο 6 χρόνια περισσότερο από τους άντρες. Το εύρημα αυτό δείχνει ότι οι διαφορές μεταξύ των φύλων στο προσδόκιμο ζωής δεν συνδέονται απαραίτητα με το συνολικό επίπεδο μακροζωίας μιας περιοχής.
Σε εθνικό επίπεδο, το μέσο προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα υπολογίζεται στα 81,8 χρόνια. Οι γυναίκες υπερτερούν σταθερά, φτάνοντας τα 84,4 έτη, ενώ οι άντρες περιορίζονται στα 79,2. Το χάσμα αυτό, που παρατηρείται σε όλες τις περιφέρειες, αντανακλά τόσο βιολογικούς παράγοντες όσο και διαφορές στον τρόπο ζωής.
Η κυρία Ευδοκία, 94 ετών, όταν τη ρωτήσαμε για το μυστικό της μακροζωίας, την απέδωσε σε έναν συνδυασμό γονιδίων και προσωπικών επιλογών. «Εχω καλά γονίδια, αλλά δεν αρκεί μόνο αυτό. Αποφεύγω εδώ και περίπου 50 χρόνια τρόφιμα που με ενοχλούσαν». Τρώει ισορροπημένα, δεν πίνει, δεν καπνίζει.
Η κυρία Φρειδερική, 87 ετών, ζει σε ένα χωριό έξω από το Αλιβέρι στην Εύβοια και αποτυπώνει με τον δικό της τρόπο την καθημερινότητά της. «Κάθε πρωί ξυπνάω και ασχολούμαι με τις κότες και τον κήπο μου, όπου έχω μυρωδικά, αγγουράκια και κολοκυθάκια», λέει, δίνοντάς μας την εικόνα μιας καθημερινότητας στενά συνδεδεμένης με τη φύση.
Το στοιχείο της φυσικής ζωής σε συνδυασμό με την ψυχική ισορροπία το εντοπίσαμε και στη δήλωση του κ. Γιώργου που είναι 84 ετών και ζει μεταξύ Αθήνας και Γυθείου. Τα ξαδέλφια του, που ήταν μικρότερα σε ηλικία, όπως και οι περισσότεροι από τους παλιούς συναδέλφους του έχουν πεθάνει.
Ο ίδιος αποδίδει το ότι έχει μια καλή ζωή στην απόφασή του να εγκαταλείψει τη διοικητική θέση που κατείχε για 25 χρόνια και να αφιερωθεί σε αυτό που αγαπούσε από μικρός: τις ελιές του. Ο κ. Σπύρος, 85 ετών, κάτοικος της Κέρκυρας, αναφέρει πως δεν έχει καταναλώσει ποτέ τυποποιημένα προϊόντα. «Ψάρια τρώω μόνο φρέσκα. Φρούτα και λαχανικά από το μποστάνι μου», τονίζει. Οσο για το κρέας; «Σπάνια το καταναλώνω και αν αγοράσω, μόνο από έναν φίλο μου κρεοπώλη για να είμαι σίγουρος για την ποιότητά του», καταλήγει.
Η συνέχεια εδώ:
