Η απάντηση της Κομισιόν στην ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Σάκη Αρναούτογλου επιβεβαιώνει με τον πιο σαφή τρόπο αυτό που η ερευνητική κοινότητα της χώρας καταγγέλλει εδώ και χρόνια: η Ελλάδα, εξαιτίας της απουσίας Εθνικής στρατηγικής και της Κυβερνητικής αδιαφορίας, παραμένει «μέτριος παράγοντας καινοτομίας».
Η Επίτροπος κ. Zaharieva αναγνωρίζει ότι, παρά τις κάποιες βελτιώσεις, η χώρα μας συνεχίζει να αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις και ότι χρειάζεται μακροπρόθεσμη στρατηγική και επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία. Αυτό αποτελεί κόλαφο για την Κυβέρνηση Μητσοτάκη, που με τις επιλογές της – από την απομάκρυνση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας από το Υπουργείο Παιδείας, μέχρι τη χρόνια υποχρηματοδότηση και την υπερβολική γραφειοκρατία – υποβαθμίζει τη δυνατότητα της χώρας να αξιοποιήσει τους Ευρωπαϊκούς πόρους και να στηρίξει το ερευνητικό της δυναμικό.
Η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικούς επιστήμονες και ερευνητές, που όμως καθημερινά βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα αποδυναμωμένο σύστημα χωρίς όραμα και στήριξη. Η διαρροή εγκεφάλων συνεχίζεται, τα ερευνητικά κέντρα μαραζώνουν και η χώρα χάνει πολύτιμες ευκαιρίες ανάπτυξης.
Με αφορμή την απάντηση της Επιτρόπου ο κ. Αρναούτογλου υπογράμμισε:
«Δεν είναι τυχαίο ότι η Κομισιόν κατατάσσει την Ελλάδα ως “μέτριο παράγοντα καινοτομίας”. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής της Κυβέρνησης, που αντί να επενδύει σε γνώση και καινοτομία, αντιμετωπίζει την έρευνα ως βάρος. Στο ΠΑΣΟΚ πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να πρωταγωνιστήσει, με μια εθνική στρατηγική που θα συνδέει την έρευνα με την εκπαίδευση, την παραγωγή και την κοινωνία. Δεν θα επιτρέψουμε η χώρα να μείνει ουραγός. Καλούμε την κυβέρνηση να σταματήσει τις πρόχειρες κινήσεις και να διαμορφώσει άμεσα μια σοβαρή, συνεκτική πολιτική για την έρευνα και την καινοτομία, που θα δώσει στην Ελλάδα τη θέση που της αξίζει στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.»
Ακολουθούν τα πλήρες κείμενα της ερώτησης και της απάντησης:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-001497/2025
προς την Επιτροπή
Άρθρο 144 του Κανονισμού
Σάκης Αρναούτογλου (S&D)
Θέμα: Υποβάθμιση του Εθνικού Συστήματος Έρευνας στην Ελλάδα και αντίκτυπος στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων
Η ερευνητική κοινότητα στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά και διαρκώς επιδεινούμενα προβλήματα, όπως η απουσία εθνικής ερευνητικής πολιτικής, η χρόνια υποχρηματοδότηση, η υποστελέχωση των ερευνητικών κέντρων και η υπερβολική γραφειοκρατία στη διαχείριση των ερευνητικών κονδυλίων. Επιπλέον, η απομάκρυνση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας από το Υπουργείο Παιδείας και η υπαγωγή της στο Υπουργείο Ανάπτυξης αντίκειται στις διεθνείς και ευρωπαϊκές πρακτικές, υποβαθμίζοντας τη σύνδεση της έρευνας με την ανώτατη εκπαίδευση. Οι συνθήκες αυτές θέτουν σε κίνδυνο τη δυνατότητα της χώρας να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τους ευρωπαϊκούς πόρους για την έρευνα και την καινοτομία.
Με βάση τα παραπάνω, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Πώς αξιολογεί τη δυνατότητα της Ελλάδας να απορροφήσει και να αξιοποιήσει αποτελεσματικά ευρωπαϊκούς πόρους για την έρευνα υπό τις παρούσες συνθήκες;
2. Προτίθεται να εξετάσει τρόπους ενίσχυσης της θεσμικής επανασύνδεσης της έρευνας με την ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα;
3. Υπάρχει πρόβλεψη για ειδική υποστήριξη κρατών μελών με διαρθρωτικά προβλήματα στη διοίκηση της έρευνας, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα;
Κατάθεση: 10.4.2025
EL
E-001497/2025
Απάντηση της κ. Zaharieva
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(19.8.2025)
Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»[1], το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας παρέχουν επενδυτικές ευκαιρίες έρευνας και καινοτομίας για την τόνωση της καινοτομίας. Προκειμένου να αξιοποιηθούν στο έπακρο αυτές οι ευκαιρίες, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να τονώσουν το δυναμικό τους στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας μέσω της ενίσχυσης ικανοτήτων που συνδέονται με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. Το ελληνικό σύστημα έρευνας και καινοτομίας έχει παρουσιάσει βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό πίνακα αποτελεσμάτων για την καινοτομία[2], η Ελλάδα είναι «μέτριος παράγοντας καινοτομίας», ενώ η ένταση της έρευνας και της ανάπτυξης αυξάνεται σταθερά κατά την τελευταία δεκαετία[3]. Παρά την πρόοδο αυτή, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις για την ενίσχυση του καινοτόμου οικοσυστήματός της και θα επωφεληθεί από μια μακροπρόθεσμη στρατηγική επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία, ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα της χρηματοδότησης και να ενισχυθεί το δυναμικό της στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας.
Οι οργανωτικές ρυθμίσεις και οι θεσμικές δομές για την έρευνα και την καινοτομία ενδέχεται να ακολουθούν διαφορετικές πορείες στα κράτη μέλη. Η πολιτική για την έρευνα και την καινοτομία, λόγω του πολύ οριζόντιου χαρακτήρα της και του ρόλου της σε διάφορες πολιτικές, πρέπει να υιοθετεί μια «προσέγγιση στο επίπεδο του συνόλου της διοίκησης», όπου οι δράσεις είναι σε στενή συνέργεια και αμοιβαία επωφελείς με άλλες τομεακές πολιτικές, ιδίως τις εκπαιδευτικές πολιτικές, και, ως εκ τούτου, ενθαρρύνεται η στενή συνεργασία.
Το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης ή ο μηχανισμός υποστήριξης πολιτικής του προγράμματος «Ορίζων» (ΜΥΠ)[4] παρέχουν στα κράτη μέλη πρακτική στήριξη για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση μεταρρυθμίσεων που βελτιώνουν την ποιότητα των επενδύσεων και των πολιτικών στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Η Ελλάδα χρησιμοποίησε τον ΜΥΠ για να επανεξετάσει το πλαίσιο πολιτικής για την έρευνα και την καινοτομία όσον αφορά τις εθνικές ερευνητικές υποδομές και να αξιολογήσει την πρόοδο που σημειώνουν. Η ανάλυση παρείχε σαφείς συστάσεις[5] και κατέδειξε ότι οι υποδομές αυτές χρήζουν αναγνώρισης, αλλά και περαιτέρω προσπαθειών και επενδύσεων.
