Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι ΑΜΕΣΗ προτεραιότητα για να αποτρέψουμε τις ολέθριες επιπτώσεις από την καταστροφή του κλίματος. Έχουμε περιθώριο μόλις 10-20 χρόνια. Συνεπώς όσοι (φορείς και κόμματα) απορρίπτουν συλλήβδην κάθε έργο ΑΠΕ, κολακεύοντας τις εύλογες ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών θα πρέπει να μας πουν συγχρόνως πώς θα καλύψουμε τις τόσο μεγάλες ανάγκες μας σε ΑΠΕ μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Με τον πολλαπλά χρεωκοπημένο και τελειωμένο λιγνίτη ; Προφανώς όχι.
Η λύση πατά σε τρεις πυλώνες : ΑΠΕ- Εξοικονόμηση- Αποθήκευση. Το 2030 το μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή πρέπει να ξεπεράσει το 80%. Αντίθετα δεν υπάρχει κανένα μέλλον για το φυσικό (ορυκτό) αέριο.
Οι ΑΠΕ δεν προκαλούν καμιά επιβάρυνση στο κλίμα, αλλά έχουν και αυτές ένα οικολογικό κόστος, πολύ χαμηλότερο όμως από το λιγνίτη. Πώς θα το ελαχιστοποιήσουμε ; Με την κατάλληλη σχεδίαση και χωροθέτηση των ΑΠΕ
Βασική δυσκολία είναι ότι τα 2/3 της ηλεκτρικής ενέργειας «ταΐζουν» τρεις μόνο νομούς: Αττικής, Βοιωτίας και Θεσσαλονίκης. Αυτή η υπερσυγκέντρωση της κατανάλωσης είναι αδύνατο να καλυφθεί επιτόπου με ΑΠΕ (εγκατεστημένες στους 3 νομούς) και οδηγεί αναγκαστικά στο σχεδιασμό των ΑΠΕ σε εθνική κλίμακα.
Το πρώτο ζητούμενο είναι η ολοκλήρωση του Ειδικού Χωροταξικού ΑΠΕ (που έχει βαλτώσει εδώ και χρόνια ). Βασικοί παράμετροι σχεδίασης :
- Καθορισμός εθνικών στόχων ΑΠΕ για το 2030, 2040, 2050, με κριτήρια α) τις ανάγκες της χώρας και β) τη μέγιστη εξοικονόμηση. Οι εθνικοί στόχοι κατανέμονται ανά Περιφέρεια και Νομό, με βάση α) το δυναμικό τους σε ΑΠΕ, β) την ενεργειακή κατανάλωση ανά κάτοικο και γ) το οικολογικό κόστος. Συνυπολογίζονται και οι εγκαταστάσεις που ήδη λειτουργούν. Η κατανομή πρέπει να υπηρετεί έναν κύριο στόχο: τη συνολική ελαχιστοποίηση του οικολογικού κόστους σε επίπεδο χώρας. Δήμοι με μεγάλη ενεργειακή κατανάλωση και πληθυσμό (π.χ στην Αττική), εξαντλούν κάθε περιθώριο εγκατάστασης ΑΠΕ στα όριά τους.
- Περιφέρειες, δήμοι και φορείς έχουν σοβαρό λόγο στην εξειδίκευση των χωροθετήσεων με καθορισμένα κριτήρια και αυστηρά χρονικά όρια.
- Αιολικοί Σταθμοί παραγωγής ηλεκτρ. ενέργειας (ΑΣΠΗΕ). Το σημερινό πλαίσιο ενθαρρύνει την αναζήτηση υψηλού αιολικού δυναμικού σε κορφές και νησιά. Το οικολογικό κόστος λίγο λαμβάνεται υπόψη. Πώς θα εκτρέψουμε τους ΑΣΠΗΕ από τα ψηλά βουνά ;
Α) Να καθιερώσουμε οικονομικά αντικίνητρα. Ένας τρόπος είναι η επιβολή ακριβού τέλους σε ΑΣΠΗΕ που εγκαθίστανται σε περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό, π.χ σε βουνοκορφές. Αυτό θα αναγκάσει τους επενδυτές να «κατηφορίσουν» χαμηλότερα, όπου το αιολικό δυναμικό είναι μεν μικρότερο, αλλά και τα τέλη λιγότερα. Έτσι το οικολογικό κόστος θα είναι μικρότερο. Η πρόταση θέλει νομοτεχνική διερεύνηση.
Β) Να κατευθύνουμε τους ΑΣΠΗΕ (και τα μεγάλα Φ/Β) σε περιοχές ήδη επιβαρυμένες από την ανθρώπινη παρέμβαση, όπως αυτές που γειτνιάζουν με βιομηχανικές, βιοτεχνικές ζώνες, οδικές αρτηρίες και εμπορευματικά κέντρα, καθώς και θαλάσσιες περιοχές με προσιτό βάθος (μέχρι 50 μ.). Αυτό η γειτνίαση ελαχιστοποιεί και το κόστος μεταφοράς ρεύματος («Από την παραγωγή στην κατανάλωση»).
Γ) Να ορίσουμε ένα υψόμετρο για τους ορεινούς όγκους, πάνω από τον οποίο δεν θα επιτρέπεται εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ. Το ύψος θα εξαρτάται από τους στόχους μετάβασης κάθε Περιφέρειας. Δεύτερος όρος είναι το αιολικό να είναι κοντά σε υπάρχοντα δρόμο, ώστε να μη γίνονται πολλά οδικά έργα. Η άποψη για οριζόντιες απαγορεύσεις , δηλαδή «τίποτα σε κανένα βουνό» είναι ανεδαφική (δεν ισχύει σε καμιά χώρα), διότι χωρίς τα αιολικά δεν πιάνουμε τον ευρωπαϊκό στόχο μείωσης του CO2 κατά 55% ως το 2030. Η στείρα άρνηση επιταχύνει την καταστροφή του κλίματος, (η οποία -εκτός των άλλων- θα δημιουργήσει 200 εκατ. περιβαλλοντικούς πρόσφυγες !).
Δ) Προστατευόμενες περιοχές. Πέραν της εφαρμογής των νομοθετημένων περιορισμών επείγει η ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και Διαχειριστικών Σχεδίων, ώστε οι νέες αιτήσεις ΑΠΕ (και τα έργα κατηγορίας Α) να κρίνονται πιο αυστηρά. Επίσης:
- Να υιοθετηθούν πλήρως όλα τα μέτρα που προτείνουν η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης και η Ε.Ε για το μετριασμό των ΑΣΠΗΕ στη φύση και τη βιοποικιλότητα.
- Να γίνει χαρτογράφηση της «ευαισθησίας της άγριας ζωής», όπως προτείνει η ΕΕ και να αξιοποιηθεί ως εργαλείο σχεδιασμού.
- Εξέταση ΟΛΩΝ των παραμέτρων ΠΡΙΝ την έκδοση τελικής άδειας έργων ΑΠΕ. Σήμερα δίνεται το αρχικό okey, αλλά προχωρά μόλις 3-5% των Αδειών Παραγωγής. Έτσι δημιουργείται παραπλανητική εικόνα για επικείμενη υλοποίηση πολλών έργων και προκαλούνται αντιδράσεις χωρίς λόγο (π,χ το Φ/Β της λίμνης Πολυφύτου δεν πληρούσε τους όρους αδειοδότησης και δεν προχώρησε)
- Ενδυνάμωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, με κατάργηση των αμφιλεγόμενων διατάξεων του Ν. 4685/2020. Ενίσχυση της ανεξαρτησίας των μελετητών, της αξιοπιστίας των ΜΠΕ και του αυστηρού ελέγχου των ΑΕΠΟ (περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας)
- Προώθηση των μικρών & μεσαίων φωτοβολταϊκών (πέρα από τις στέγες). Πρέπει να εξαντλήσουμε κάθε διαθέσιμη επιφάνεια για εγκατάστασή τους σε αυτοκινητοδρόμους, αεροδρόμια, λιμάνια κλπ. Δεκτά και τα υπερυψωμένα αγροβολταικά που δεν δεσμεύουν γεωργική γη.
- Πλωτά αιολικά. Προβλέπεται να είναι οικονομικά βιώσιμα σε 5 χρόνια περίπου.
- Μεγιστοποίηση του μεριδίου ενεργειακών κοινοτήτων, που -κατά τεκμήριο- σέβονται το περιβάλλον και πρέπει να έχουν πρόσβαση κατά προτεραιότητα στο ηλεκτρικό δίκτυο. Απώτερος στόχος να παράγεται το 30% ΑΠΕ από τους ίδιους τους πολίτες.
- Υποχρεωτικές δημοτικές ενεργειακές κοινότητες, με φωτοβολταϊκά στα δημοτικά κτίρια για να καλύπτουν τις ανάγκες του δήμου και να διαθέτουν δωρεάν το πλεόνασμα σε ευάλωτα νοικοκυριά.
- ΝΑΙ στις ΑΠΕ υπό τον όρο της ορθής χωροθέτησης
- ΟΧΙ σε «προκλητικά» έργα ΑΠΕ, όπως αυτά στην κορφή του Μπούρινου και στην Καλαμιά
- ΟΧΙ στο μαζικό όχι όλων των έργων ΑΠΕ
Λ. Ιωαννίδης, τ. δήμαρχος Κοζάνης, εκπρόσωπος του «ΠΡΑΣΙΝΟ & ΜΩΒ» στη Δυτ. Μακεδονία
Λ. Τσικριτζής, Πρόεδρος Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης
Περισσότερα :
