Η απόφαση της Τουρκίας να αποκτήσει το αντιπυραυλικό σύστημα S-400/SA-21 Growler, προκάλεσε την αφορμή για να αποπεμφθεί από το κρισιμότερο εξοπλιστικό πρόγραμμα για την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή, το πρόγραμμα συμπαραγωγής του μαχητικού F-35A/B.
Στη συνέχεια, η Ελλάδα με 3 κινήσεις, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για απόκτηση υπεροχής, και αναφέρομαι στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Viper, στην απόκτηση των Rafale και στην εκπεφρασμένη πρόθεση αγοράς των F-35.
Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα σκοτεινά σημεία τα οποία μας διαφεύγουν στη διάρκεια των αναλύσεων και θα πρέπει να απαντήσουμε αν επιθυμούμε να διασφαλίσουμε ότι οι πρόσφατες αγορές οπλικών συστημάτων δεν θα ανατραπούν από «μη αναμενόμενες» τουρκικές κινήσεις. Θα πρέπει δηλαδή να προβούμε σε ορισμένες ενέργειες διπλωματικού χαρακτήρα, ώστε να επιβληθούν ορισμένες απαγορεύσεις προς τη γείτονα.
- Η πρώτη αφορά την επέκταση του αμερικανικού εμπάργκο και στα όπλα. Επί παραδείγματι, είναι ζωτικής σημασίας η τουρκική αεροπορία να μην αποκτήσει πρόσβαση σε όπλα όπως ο AIM-120D Amraam διότι τοιουτοτρόπως θα ισοστάθμιζε το πλεονέκτημα των Meteor.
Γενικότερα μπορεί να συνταχθεί μια λίστα όπλων τα οποία δεν θα εξαχθούν στη γειτονική χώρα, διότι θα όξυναν την επιθετικότητα έναντι των γειτόνων της. Η Τουρκία επαίρεται ότι αναπτύσσει σε εθνική βάση ανάλογα συστήματα (λ.χ. Gokdogan), ουδείς όμως δεν εγγυάται ότι επιχειρησιακά είναι εφάμιλλα των αμερικανικών ή γαλλικών όπλων.
Η δεύτερη κίνηση αφορά την επιβολή ενός γενικότερου εμπάργκο όπλων από τις χώρες της Ευρώπης. Η Τουρκία αναζητά το επόμενο μαχητικό αεροσκάφος. Αν αυτό είναι το Eurofighter Trance 4, τότε η επικράτηση των Rafale καθίσταται αμφίβολη. Το Eurofighter αποτελεί προϊόν συνεργασίας μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου, Ιταλίας, Ισπανίας και Γερμανίας.
Ασφαλώς στις προθέσεις της Μεγάλης Βρετανίας δεν μπορούμε να ελπίζουμε, μπορούμε όμως να πιέσουμε τους εταίρους μας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οικογένειας. Και βέβαια να επεκταθεί το συγκεκριμένο εμπαργκο, τουλάχιστον στα υποβρύχια τύπου 214, εκ των οποίων έξι αναμένεται να παραδοθούν στο τουρκικό ναυτικό και θα αποτελούν το πλέον σύγχρονο συμβατικό υποβρύχιο παγκοσμίως.
Η τρίτη κίνηση αφορά η διπλωματική δέσμευση του Qatar να μην μετασταθμεύσεουν τα οικεία μαχητικά σε τουρκικά αεροδρόμια σε περίπτωση κρίσης.
- Την περίοδο της εισβολής στην Κύπρο, εξαιτίας ότι η Ελλάδα διέθετε αεροπορική υπεροπλία (παραλάμβανε τα F-4E Phantom), εμφανίστηκαν στο αεροδρόμιο του Akinci, ιρανικά F-4D. Πιθανόν να αναλάμβαναν ενεργό ρόλο σε περίπτωση σύρραξης. Το ίδιο σενάριο με τα καταριανά Rafale, δεν επιθυμούμε να επαναληφθεί.
Δυστυχώς βρισκόμαστε σε μια ακόμη κρίσιμη φάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όχι βέβαια στο βαθμό της δεκαετίας 1964-1974, με τις συνεχείς διακρατικές κρίσεις, ή μετά την εποχή των Ιμίων ως το Ελσίνκι.
Ωστόσο παραμένει αυξημένος ο κίνδυνος για μια ρήξη το επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς πιθανολογείται ότι η Τουρκία μπορεί αν επαναλάβει στον Έβρο το σκηνικό του 2020, ή να αποστείλει ερευνητικό σκάφος στις περιοχές του έκνομου τουρκολιβυκού συμφώνου.
Η Ελλάδα οφείλει να καλύψει όλα τα πιθανά δυσμενή σενάρια, δια τούτο η ενεργοποίηση των διπλωματικών υπηρεσιών στην κατεύθυνση επιβολής ενός εμπάργκο όπλων εκ μέρους των ευρωπαίων εταίρων, καθίσταται μονόδρομος.
*Παούνης Νικόλαος
Υ. Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων
Διδάσκων ΕΚΠΑ
hellasjournal.com
