Το Επιστέγασμα της Αγωνιστικής Φιλοπεριβαλλοντικής πολιτικής της κυβέρνησής μας, αποτελεί ο παρών, Εθνικός Κλιματικός Νόμος, που είναι, και ο Πρώτος Κλιματικός Νόμος στην ιστορία της χώρας. Έτσι, για άλλη μια φορά, καταδεικνύεται πως η ΝΔ «εν ΤΗ ΠΡΑΞΕΙ» και, όχι θεωρητικά, συνεχίζει να υλοποιεί τα φιλόδοξα οράματά της για την Προστασία του Περιβάλλοντος, αλλά και για μια Βιώσιμη Εθνική Οικονομία.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο, ουσιαστικά, θωρακίζει, θεσμικά, τις κλιματικές δράσεις, καθώς με τις θεσπιζόμενες πολιτικές και τα μέτρα που προωθεί, σκοπό έχει, να ορίσει το συνεκτικό πλαίσιο για τη βελτίωση της προσαρμοστικής ικανότητας και της κλιματικής ανθεκτικότητας της χώρας, για την ενίσχυση της προσαρμογής της χώρας στην κλιματική αλλαγή, με το μικρότερο δυνατό κόστος. Αλλά και για τη διασφάλιση της πορείας απανθρακοποίησης και την επίτευξη των εθνικών κλιματικών στόχων έως το 2030, με τη σταδιακή μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Προς επίτευξη αυτών προβλέπονται και Δείκτες παρακολούθησης της προόδου.
Το Ζητούμενο είναι η διασφάλιση της σταδιακής και ομαλής μετάβασης της χώρας μας στο καθεστώς κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, με τον πλέον φιλοπεριβαλλοντικό, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.
Ειδικότερα, οι βασικές προβλέψεις του σχεδίου νόμου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα Μέτρα προσαρμογής στην κλιματική κρίση :
1ΟΝ -ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ – Απολιγνιτοποίηση.
Προβλέπεται επιτάχυνση της διείσδυσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αντικαθιστώντας την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα, συνεπώς, προβλέπεται η διακοπή λειτουργίας όλων των μονάδων του εθνικού καυσίμου, που και ακριβό είναι και πολύ κακό προκαλεί, {είχαν ήδη αποσυρθεί 9 λιγνιτικά εργοστάσια πριν αναλάβει η ΝΔ τη διακυβέρνηση}, το αργότερο, έως τις 31/12/ 2028, με Ρήτρα επανεξέτασης της προθεσμίας το 2025, υπό την προϋπόθεση της διασφάλισης επάρκειας ισχύος και της ασφάλειας εφοδιασμού.
2ΟΝ – ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΩΝ που και την προστασία του περιβάλλοντος διασφαλίζει, αλλά και το κόστος των μετακινήσεων μειώνει.
- Από το 2024 το 1/4 των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που ταξινομούνται, θα πρέπει να είναι αμιγώς ηλεκτρικά ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα εξωτερικής φόρτισης με ρύπους έως 50γρ CO2/χλμ.
- Στην Περιφέρεια Αττικής και στην Θεσσαλονίκη (εκτός από τα νησιά), προβλέπεται ότι από το 2026 υποχρεωτικά όλα τα νέα ταξί, καθώς και το 1/3 των νέων ενοικιαζόμενων οχημάτων θα είναι οχήματα, μηδενικών εκπομπών, δηλαδή ηλεκτροκίνητα.
- Μέχρι τις 31/12/ 2023 θα υπάρξει εκ νέου εξέταση των μέτρων, προκειμένου να επεκταθούν και σε άλλες περιοχές, ανάλογα με την επαρκή διαθεσιμότητα των σταθμών φόρτισης.
- Απλοποιείται η διαδικασία εγκατάστασης φορτιστών.
- Από το 2030, απαγορεύεται η ταξινόμηση νέων οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης με ευθυγράμμιση με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Νέα επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα που ταξινομούνται είναι μόνο οχήματα μηδενικών εκπομπών. Η χώρα μας θα υιοθετήσει την ημερομηνία που θα τεθεί από τον σχετικό Ευρωπαϊκό Κανονισμό.
- Κίνητρα Προώθησης με Επιδότηση στα ηλεκτροκίνητα.
3ΟΝ –ΚΤΙΡΙΑΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: Μέτρα για τον μετριασμό – τη Μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα κτίρια
Α. Από το 2025 απαγορεύεται η πώληση και η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης.
Β. Από το 2030 γίνεται υποχρεωτική η αποκλειστική χρήση πετρελαίου θέρμανσης που θα είναι αναμεμειγμένο με βιοκαύσιμα σε ποσοστό 30%.
Γ. Προβλέπεται επίσης ότι από το 2025, για τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας {γεωγραφικές ζώνες υψηλής πιθανότητας πλημμύρας ή σε σημεία κοντά σε δασικές περιοχές που χαρακτηρίζονται από υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς} θα πρέπει να υπάρχει υποχρεωτική ασφάλιση κινδύνου (προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου), μετά από σχέδια που θα ετοιμάσουν οι Περιφέρειες.
- Ειδικά κτίρια -βιομηχανίες, αποθήκες, εμπορικά κτίρια-:
Α. Στα κτίρια με κάλυψη μεγαλύτερη των 500 τ.μ., για τα οποία υποβάλλονται από την 1/1/2023 οικοδομικές άδειες ανέγερσης νέων κτιρίων ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια, εξαιρουμένων των τουριστικών καταλυμάτων και των Ιερών Ναών, καθίσταται υποχρεωτική η τοποθέτηση συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης.
Β. Προβλέπεται η δυνατότητα εξαιρέσεων σε μεμονωμένα κτίρια –παραδοσιακοί οικισμοί και διατηρητέα κτίρια-.
4ΟΝ –ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών.
Α. Από την 1/1/2024 οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για όλα τα έργα και δραστηριότητες θα πρέπει να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά ποσοτική καταγραφή μειώσεων/αυξήσεων εκπομπών CO2, που θα προκύψουν από τη λειτουργία του έργου/δραστηριότητας και οδικό χάρτη για την επίτευξη της απανθρακοποίησης.
Β. Οι εγκαταστάσεις που κατατάσσονται: στα συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών (ΧΥΤΑ, βιολογικοί καθαρισμοί), στις τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης κτιριακού τομέα αθλητισμού και αναψυχής, στις πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και υδατοκαλλιέργειες και στις βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις, θα πρέπει να έχουν μειώσει κατ’ ελάχιστο τις εκπομπές CO2 30%, έως το 2030 σε σχέση με το 2019. Εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις επιχειρήσεων που εντάσσονται στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου. Διαφορετικά, επιβάλλεται πρόστιμο που δεν υπερβαίνει το 0,5% των ετήσιων εσόδων της εταιρείας.
Δίνεται η δυνατότητα αθροιστικής αξιολόγησης ομοειδών εγκαταστάσεων, αντιστάθμισης των εκπομπών με φυτεύσεις/δασώσεις, πράσινα πιστοποιητικά κλπ. Έως το 2026 θα πρέπει να έχουν τροποποιήσει την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών τους και, από το 2026, ΕΤΗΣΊΩΣ, να υποβάλλουν έκθεση σχετικά με τις εκπομπές του προηγούμενου έτους που θα επαληθεύεται από πιστοποιημένο φορέα. Σε περίπτωση μη υποβολής προβλέπεται πρόστιμο 100€ ανά ημέρα καθυστέρησης, το οποίο δεν υπερβαίνει το 0,1% των ετήσιων εσόδων της εταιρείας.
Γ. Από το 2023 οι ακόλουθες επιχειρήσεις, θα πρέπει να υποβάλλουν ετήσια έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το προηγούμενο έτος, η οποία θα επαληθεύεται από πιστοποιημένο φορέα. Η υποβολή της έκθεσης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως 31/10 κάθε έτους. Το μέτρο –με εξαίρεση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις- αφορά: 1.Επιχειρήσεις εισηγμένες στο χρηματιστήριο, 2.Πιστωτικά ιδρύματα, 3.Ασφαλιστικές επιχειρήσεις, 4.Επιχειρήσεις επενδύσεων, 5.Επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, 6.Εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, 7.Εταιρείες ταχυμεταφορών, 8.Επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, 9.Αλυσίδες λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζομένους, 10. Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδας, 11.Αστικές εταιρείες παροχής συγκοινωνιακού έργου (ΟΑΣΑ, ΟΑΣΘ κλπ).
Στην ετήσια έκθεση συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σε περίπτωση μη υποβολής προβλέπεται πρόστιμο 50€ ανά ημέρα καθυστέρησης, το οποίο δεν υπερβαίνει το 0,01% των ετήσιων εσόδων της εταιρείας.
5ΟΝ -ΝΗΣΙΑ
Θεσπίζεται Στρατηγικό Πλαίσιο για την πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ Gr – Eco Islands για την βιώσιμη ανάπτυξή τους, για τον βιώσιμο τουρισμό – την προώθηση της γαλάζιας οικονομίας, την ορθολογική και αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, ιδίως, των υδάτινων και για να πετύχουν την κλιματική ουδετερότητα.
Η επιλεξιμότητα των νησιών καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη ορισμένα κριτήρια: τον μόνιμο πληθυσμό, την προοπτική ηλεκτρικής διασύνδεσης με το ηπειρωτικό σύστημα, τις ενεργειακές τους ανάγκες, την τουριστική κίνηση, την προσβασιμότητά τους στον τομέα των μεταφορών, τους αξιοποιήσιμους φυσικούς πόρους, καθώς και τα οικονομικοκοινωνικά τους χαρακτηριστικά.
Ο στόχος είναι να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 80% σε σχέση με το 2019. Από το 2030 απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
6ΟΝ -ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Α. Έως την 31/3/ 2023, κάθε Δήμος υπολογίζει το ανθρακικό αποτύπωμα, το οποίο επαληθεύεται από πιστοποιημένο φορέα και καταρτίζει Δημοτικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα κτίρια που χρησιμοποιεί, το δημοτικό φωτισμό, τα οχήματά του, τις κοινωφελείς εγκαταστάσεις, τις δημοτικές εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποχέτευσης κλπ.
Β. Τίθεται στόχος μείωσης εκπομπών 10% για το 2025 και 30% για το έτος 2030, σε σχέση με το 2019.
Γ. Η εκπόνηση του ΔηΣΜΕ και οι ετήσιες επικαιροποιήσεις του, από την 1/1 2024 αποτελούν προαπαιτούμενο για την αξιολόγηση προτάσεων των Δήμων για υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής.
7ον Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη διαχείριση των αποβλήτων και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, αλλά και για την αύξηση των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου από φυσικά οικοσυστήματα ή μέσω αποθήκευσής τους σε γεωλογικούς σχηματισμούς.
Επίσης, η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ του Άρθρου 32 αφορά την Αντικατάσταση και ανακύκλωση ηλεκτρικών συσκευών.
Επιπρόσθετα, για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και την απορρόφηση του κόστους των επιπτώσεών της, προβλέπονται μέτρα: για τη δημιουργία πράσινων υποδομών, την προστασία της βιοποικιλότητας –με έμφαση στην προστασία και αποκατάσταση οικοσυστημάτων που συμβάλλουν στην προσαρμογή και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή-, τον σχεδιασμό βιώσιμης αστικής ανάπτυξης που λαμβάνει υπόψη κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές στρατηγικές για τη βελτίωση της αστικής ανθεκτικότητας, την προώθηση της βιώσιμης γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας και παραγωγής τροφίμων.
Τέλος, στο πλαίσιο και του συστήματος διακυβέρνησης και συμμετοχής για την ανάληψη κλιματικής δράσης, Συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΑΡΘΡΟ 26). {Πρόκειται για ανοιχτό δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών και ενημέρωσης που υποστηρίζει την εθνική πολιτική και συμβάλλει στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της ανθεκτικότητας της χώρας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας αναφορικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή}.
