Ολοκληρώθηκε επιτυχώς η ανταλλαγή των ομάδων εργασίας JTPeers Exchange που διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (DG REGIO) στο Wałbrzych – Wroclaw, στη Περιφέρεια της Lower Silesia, στην Πολωνία, στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου 2024, με σκοπό την υποστήριξη της εφαρμογής της Δίκαιης Μετάβασης στις περιοχές στόχους για τη Δίκαιη Μετάβαση.
Στην ανταλλαγή συμμετείχαν οι ακόλουθοι εταίροι:
- Marshall Office της Lower Silesian Voivodeship, Τμήμα Οικονομίας και Προώθησης/Τμήμα Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πολωνία
- Οργανισμός Περιφερειακής Ανάπτυξης Zasavje, Σλοβενία
- Όμιλος Ενεργών Νέων Δυτικής Μακεδονίας – Europe Direct Δυτικής Μακεδονίας, Ελλάδα
Στην αποστολή της Δυτικής Μακεδονίας συμμετείχαν:
Τον Όμιλο Ενεργών Νέων Δυτικής Μακεδονίας εκπροσώπησε ο Πρόεδρος του ΟΕΝΕΦ, Δρ. Κωνσταντίνος Φιλιππίδης, Πρόεδρος της JT Platform για τις ίσες ευκαιρίες στην μετάβαση,Δημοτικός Σύμβουλος Φλώρινας και μέλος της Επιτροπής Παρακολούθησης του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και της Εδαφικής Επιτροπής Δυτικής Μακεδονίας. Κατά τη διάρκεια της παρέμβασής του, ο Δρ. Κωνσταντίνος Φιλιππίδης έκανε μία σύντομη αναφορά στο έργο και ρόλο του Ομίλου Ενεργών Νέων Δυτικής Μακεδονίας (ΟΕΝΕΦ) – Europe Direct Δυτικής Μακεδονίας αλλά και στις πρωτοβουλίες του Ομίλου για την ενδυνάμωση των νέων και της συμμετοχής τους στη διαδικασία της Δίκαιης Μετάβασης. Επεσήμανε τις δράσεις και τα καινοτόμα προγράμματα που υλοποιούνται από τον ΟΕΝΕΦ και στόχο έχουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των νέων αλλά και τη γενικότερη ενεργοποίηση και ενδυνάμωση των δυνατοτήτων της νέας γενιάς για την τόνωση της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Μετάβασης στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, αλλά και σε γενικότερο πλαίσιο για την εφαρμογή Ευρωπαϊκών πολιτικών και δράσεων με σκοπό την οικοδόμηση της Ευρώπης. Η αντιμετώπιση της φυγής των νέων και ιδιαίτερα νέων επιστημόνων με υψηλή κατάρτιση είναι η σοβαρότερη παράμετρος που θέτει σε κίνδυνο κάθε αναπτυξιακή πρωτοβουλία και απειλεί το μέλλον των περιοχών.
Ο κ. Λευτέρης Ιωαννίδης, Συντονιστής του Δικτύου Ενεργειακών Κοινοτήτων μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα Δυτικής Μακεδονίας, Πρόεδρος Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης, Δημοτικός Σύμβουλος Κοζάνης, πρώην Δήμαρχος Κοζάνης κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του αναφέρθηκε στην πορεία υλοποίησης της Μετάβασης στη Δυτική Μακεδονία και τόνισε την ανάγκη να στηριχθούν οι Ενεργειακές Κοινότητες, ως ένα εργαλείο που θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της Ενεργειακής Φτώχειας στην περιοχή και θα δώσει το δικαίωμα στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις για προσιτή και καθαρή ενέργεια.
Ο κ. Ευάγγελος Νομικός, JTPeer expert, μέλος και συνεργάτης του Ομίλου Ενεργών Νέων Δυτικής Μακεδονίας (ΟΕΝΕΦ) και συνεργάτης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), κατά τη διάρκεια της παρέμβασής του, ανέλυσε τον ρόλο του στη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας σε περιοχές υπό μετάβαση. Ο κ. Νομικός δραστηριοποιείται ενεργά μέσω του έργου “Rural Incubators” με φορέα υλοποίησης τον ΟΕΝΕΦ, στοχεύοντας στην ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας στις αγροτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, όπου οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα είναι πιο έντονες. Με ιδιαίτερη έμφαση στην επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων των νέων, ο κ. Νομικός επεσήμανε τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στην προώθηση βιώσιμων λύσεων, τόσο στον ενεργειακό τομέα όσο και στη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης, οι οποίες συμβάλλουν στην παραγωγική και βιώσιμη ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας.
Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (JTF) είναι το βασικό εργαλείο της Πολιτικής Συνοχής 2021-2027, πρώτος πυλώνας του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με στόχο την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050. Το JTF υποστηρίζει τις περιφέρειες και τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση, ώστε να αποφευχθεί η αύξηση των περιφερειακών ανισοτήτων και να υπάρξει βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη, σύμφωνα με τον στόχο της πολιτικής συνοχής της ΕΕ για τη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αλλαγών στην ΕΕ. Η Επιτροπή έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα δίκαιης μετάβασης για να υποστηρίξει τις χώρες και τις περιφέρειες της ΕΕ να αξιοποιήσουν τη στήριξη που διατίθεται μέσω του μηχανισμού δίκαιης μετάβασης.
Στο πλαίσιο των στόχων της ΕΕ και κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής JTPeers Exchange πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις εργασίας και επί τόπου επισκέψεις για την ανταλλαγή καλών πρακτικών, ευκαιριών ή/και γνώσεων με απώτερο σκοπό την αρχή μιας μακροπρόθεσμης συνεργασίας για τη δίκαιη μετάβαση και την εφαρμογή των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης και των σχετικών προγραμμάτων της πολιτικής για τη συνοχή πέρα από το πρόγραμμα ανταλλαγής JTPeers.
Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στη συμμετοχή των νέων και την ίση πρόσβαση των ευάλωτων ομάδων στη Δίκαιη Μετάβαση, στην αντιμετώπιση της απώλειας των θέσεων εργασίας αλλά και στη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της Δίκαιης Μετάβασης, στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων από το κλείσιμο των ορυχείων καθώς και στις στρατηγικές κυκλικής οικονομίας. Παράλληλα έγινε παρουσίαση των επιτόπιων καλών πρακτικών που έχουν αναπτυχθεί χάρη στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, καθώς και των επερχόμενων έργων που πρόκειται να υλοποιηθούν με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (JTF), συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προωθούνται από ιδιώτες επιχειρηματίες. Ειδικότερα, επισημάνθηκε η μετατροπή των υποδομών και των κτιρίων της κληρονομιάς άνθρακα σε «δημόσια συγκροτήματα», τα οποία δίνουν νέα ζωή στα παλιά κτίρια των ορυχείων, στοιχεία όπως μουσεία, κέντρα τέχνης και κεραμικής και ξενοδοχείο κ.λπ.
Η πορεία της μετάβασης στην Περιφέρεια της Lower Silesia χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερα δυναμική παρέμβαση στην αξιοποίηση των πρώην ορυχείων λιγνίτη και σε μία ανάπτυξη που έχει ως κεντρικό στόχο την τεχνολογία, τον τουρισμό και την ανακατασκευή των παλαιών εγκαταλειμμένων λιγνιτικών εργοστασίων σε σύγχρονα πάρκα που περιλαμβάνουν θεματικούς χώρους τεχνολογίας, μουσεία, συνεδριακά κέντρα, συνεργατικούς χώρους και κέντρα για νεοφυείς επιχειρήσεις. Ο στρατηγικός σχεδιασμός των Δήμων, του Αναπτυξιακού Οργανισμού και η συνεργασία τους με το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης έχει οδηγήσει στην επίσης μεγάλη αξιοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων ιδιαίτερα στον τομέα της ζυθοποιίας, της οινοποιίας και του τουρισμού. Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη και ευρεία ανακατασκευή παλαιών κτιρίων σε κάθε γωνιά της Περιφέρειας που επισημαίνει και την ιδιαίτερα ιστορική σημασία της περιοχής και αναδεικνύει τα χαρακτηριστικά που την διαφοροποιούν και την κάνουν ελκυστική. Οι παρεμβάσεις γίνονται πάντα με δεδομένη την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Ορισμένες βασικές θεματικές που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής αφορούσαν στις ενεργειακές κοινότητες και τον ρόλο της τοπικής κοινωνίας ως άμεσοι μέτοχοι προκειμένου να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις της μετάβασης με ισόρροπο τρόπο. Οι συμμετέχοντες/ουσες είχαν ακόμη την ευκαιρία να διερευνήσουν και να ανταλλάξουν εμπειρίες συζητώντας για συλλογικές λύσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τις ενεργειακές κοινότητες και τα ενεργειακά συμπλέγματα, με απώτερο σκοπό οικονομικά προσιτές ενεργειακές λύσεις αλλά και την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης.
Η συμμετοχή του ΟΕΝΕΦ και η παρουσίαση του στρατηγικού σχεδίου για τη Νεολαία στη Δυτική Μακεδονία παράλληλα με τη δημιουργία του Κέντρου Νεολαίας, Εκπαίδευσης και Καινοτομίας έτυχε ιδιαίτερης αναγνώρισης και αποτελεί την αρχή για τη σύναψη συνεργασίας με το Δήμο Nowa Ruda στη κοινή δράση για την ενίσχυση των νέων μέσω προγραμμάτων κινητικότητας, ανάπτυξης δεξιοτήτων αλλά και στη στρατηγική συνεργασία έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η τεχνολογική εξέλιξη για την προώθηση της απασχόλησης των νέων και στη Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας. Στη κατ ιδίαν συνάντηση που είχε ο Δήμαρχος της Nowa Ruda, κ. Tomasz Kiliński με τον Πρόεδρο του ΟΕΝΕΦ κ. Φιλιππίδη επιβεβαιώθηκε η έναρξη της συνεργασίας και μάλιστα σε πολύ σύντομο διάστημα θα υπάρχει προς κατάθεση η σχετική επίσημη πράξη της συνεργασίας. Παράλληλα και οι συνομιλίες με τον Δήμαρχο του Wałbrzych, κ. Roman Szełemej είχε ωφέλιμα συμπεράσματα και μια ιδιαίτερα κατατοπιστική και διεξοδική συζήτηση για την θετική πορεία της μετάβασης στην περιοχή.
Ο Όμιλος Ενεργών Νέων Δυτικής Μακεδονίας – Europe Direct Δυτικής Μακεδονίας μετά την περσινή επιτυχημένη διοργάνωση και φιλοξενία αντίστοιχης επίσκεψης φορέων από λιγνιτικές περιοχές της Ευρώπης (Τσεχία και Εσθονία) συμμετέχει για δεύτερη φορά σε δράση στο πλαίσιο των ανταλλαγών γνώσης για την μετάβαση. Σταθερά προωθεί και στηρίζει με τους δεκάδες εθελοντές και τα στελέχη την Δίκαιη Ενεργειακή Μετάβαση έτσι ώστε οι πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας να συμμετέχουν ενεργά και ισότιμα σε μια διαδικασία που μας αφορά όλους.
