Περιεχόμενο του βιβλίου: Οι οικισμοί του διευρυμένου Δήμου Κοζάνης που καταγράφηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή το 2011 αποτελούν το περιεχόμενο του βιβλίου. Πληροφορίες για την παρουσίαση του κάθε οικισμού βασίζονται πρωτίστως από αρχειακό υλικό που συνέλεξα από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους-Αρχεία Ν.Κοζάνης.
Σημαντικές πληροφορίες έλαβα από την έκδοση «Γνωριμία με το Νομό Κοζάνης» του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών της Π.Ε Κοζάνης και βιβλία για τους οικισμούς που εκδόθηκαν από φιλίστορες και πολιτιστικούς συλλόγους.
Δήμος Κοζάνης: Ο Δήμος Κοζάνης με διοικητική έδρα την Κοζάνη και ιστορική έδρα την Αιανή ως διευρυμένος Δήμος συστάθηκε με το νόμο του Καλλικράτη στις 7/6/2010 και περιλαμβάνει τους πρώην Δήμους: Κοζάνης, 27 οικισμοί, Αιανής (7 οικισμοί), Δημητρίου Υψηλάντη (Μαυροδέντρι, 3 οικισμοί), Ελλησπόντου (Κοιλάδα, 19 οικισμοί), Ελίμειας (Κρόκος, 12 οικισμοί). Στην απογραφή του 2011 απογράφηκαν 80 σημεία εκ των οποίων οι ενεργοί οικισμοί ήταν 71 με συνολικό πληθυσμό Δήμου 71.388 κατοίκους και της πόλης της Κοζάνης 41.066 κατοίκους.
Διατελέσαντες δήμαρχοι του διευρυμένου Δήμου Κοζάνης: Λάζαρος Μαλούτας (2011-2014). Ελευθέριος Ιωαννίδης (2014-2019). Λάζαρος Μαλούτας (2019-…).
Η πρωτεύουσα του Δήμου, η Κοζάνη αποτελεί έδρα της Π.Ε Κοζάνης, της Περιφέρειας της Δ.Μακεδονίας, πανεπιστημίου και πολλών Διοικητικών υπηρεσιών.
Έδρα Επισκοπής Σερβίων και Κοζάνης από το 1745 και αντίστοιχα Μητροπόλεως Κοζάνης και Σερβίων από το 1882.
Σε οικονομικό επίπεδο για δεκαετίες αποτέλεσε παραγωγός ηλεκτρικού ρεύματος με τη λειτουργία θερμοηλεκτρικών εργοστασίων, υδροηλεκτρικών φραγμάτων. Σήμερα αναπτύσσονται μονάδες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ηλιακά, αιολικά πάρκα). Σε οικισμούς με κέντρο τον οικισμό Κρόκο καλλιεργείται το ομώνυμο αρωματικό, φαρμακευτικό φυτό “κρόκος”. Στα Κοίλα κάθε Σεπτέμβριο, στο Εκθεσιακό Κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας, πραγματοποιείται εμπορική έκθεση με συμμετέχοντες εκθέτες από περιφέρεια και Βαλκάνια.
Αξιόλογος αρχαιολογικός τόπος, επισκέψιμος, αποτελεί η Αιανή με λειτουργία Μουσείου με πλούτο εκθεμάτων προχριστιανικής περιόδου.
Αξιοθέατα, επισκέψιμα αποτελούν το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα στο Χρώμιο. Η λίμνη Πολυφύτου με τη Μονή Ιλαρίωνος, με το πλατανόδασος στο Ρύμνιο. Το πάρκο ελαφιών στον οικισμό Άγιο Δημήτριο. Οι πολυάριθμες εκκλησίες στη Μεταμόρφωση. Αξιόλογη είναι και Αρχαιολογική συλλογή που λειτουργεί στην πόλη της Κοζάνης επί της οδού Δημοκρατίας. Πολλοί πολιτιστικοί, χορευτικοί σύλλογοι δραστηριοποιούνται σε όλους τους οικισμούς με ποικίλες δραστηριότητες (μωμόγεροι, Λαζαρίνες). Αξιόλογο το Μουσείο του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών με μεγάλη επισκεψιμότητα από όμορους Νομούς και όχι μόνο. Εντυπωσιάζει η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη με πλήθος βιβλίων και σπάνια χειρόγραφα και ο παρακείμενος δημοτικός κήπος. Σημείο αναφοράς το Καμπαναριό του Αγίου Νικολάου στην κεντρική πλατεία, το αρχοντικό του Λασσάνη. Από τις σημαντικές δωρεές ξεχωρίζουν το Βαλταδώρειο γυμνάσιο, το Μαμάτσειο Νοσοκομείο.
Περιλαμβάνει τους οικισμούς κατά αλφαβητική σειρά: 1)Αγία Κυριακή,η 2) Αγία Παρασκευή,η 3) Άγιοι Θεόδωροι,οι 4) Άγιος Δημήτριος,ο 5) Άγιος Χαράλαμπος,ο 6) Αιανή,η 7) Ακρινή,η 8) Αλωνάκια,τα 9) Αμυγδαλέα,η 10) Ανατολή,η 11) Ανατολικόν,το 12) Ανθότοπος,ο 13) Άνω Κώμη,η 14) Άργιλος,ο 15) Αυγή,η 16) Βατερόν,το 17) Βοσκοχώρι,το 18) Γαλάνι,το 19) Δρέπανον,το 20) Εξοχή,η 21) Ζ.Ε.Π.,ο (Ζώνη Ενεργού Πολεοδομίας) 22) Θυμαριά,η 23) Ιερά Μονή Αναλήψεως,η 24) Καισαρεία,η 25) Καλαμιά,η 26) Καπνοχώριον,το 27) Καρυδίτσα,η 28) Κάτω Κώμη,η 29) Κερασέα,η 30) Κηπάριον,το 31) Κήπος,ο 32) Κοζάνη,η 33) Κοίλα,τα 34) Κοιλάδα,η 35) Κοκκιναράς,ο 36) Κοντοβούνι,το 37) Κρεμαστή,η 38) Κρόκος,ο 39) Κτένι,το 40) Λεβέντης,ο 41) Λευκόβρυση,η 42) Λευκοπηγή,η 43) Λιβερά,τα 44) Λυγερή,η 45) Μαυροδένδρι,το 46) Μελίσσια,τα 47) Μεταμόρφωσις,η 48) Μηλέα,η 49) Νέα Καρδιά,η 50) Νέα Νικόπολις,η 51) Νέα Χαραυγή,η 52) Νέος Κλείτος,ο 53) Ξηρολίμνη,η 54) Οινόη,η 55) Πετρανά,τα 56) Πολύμυλος,ο 57) Ποντοκώμη,η 58) Προφήτης Ηλίας,ο 59) Πρωτοχώρι,το 60) Πτελέα,η 61) Πύργος,ο 62) Ροδιανή,η 63) Ρυάκι,το 64) Ρύμνιον,το 65) Σιδεράς,ο 66) Σκάφη,η 67) Σκήτη,η 68) Σπάρτον,το 69) Σταυρωτή,η 70) Τετράλοφον,το 71) Χρώμιον,τ
