Αν σε κάθε περίσταση της καθημερινότητάς μας, από τη δουλειά μέχρι μια βόλτα με φίλους, δεν μπορούμε να αντισταθούμε στο να ρίχνουμε συνέχεια ματιές στο κινητό μας, ελέγχοντας αν έχουμε κάποια καινούρια ειδοποίηση ή σκρολάροντας σε εφαρμογές όπως το Instagram ή το Facebook, η ευθύνη δεν είναι αποκλειστικά δική μας, σύμφωνα με έναν ειδικό.
Ο κοινωνικός ψυχολόγος Jonathan Haidt, συγγραφέας του βιβλίου «The Anxious Generation. How the Great Rewiring of Childhood is Causing an Epidemic of Mental Illness» («Η γενιά του άγχους. Πώς ο θεμελιώδης επαναπρογραμματισμός της παιδικής ηλικίας προκαλεί μια επιδημία ψυχικής ασθένειας»), μας βοηθάει να μετριάσουμε τις ενοχές μας. Ειδικά αν, για παράδειγμα, ως γονείς αισθανόμαστε ότι δεν δίνουμε το καλύτερο παράδειγμα της συνετής χρήσης συσκευών στα παιδιά μας ή αν ως φίλοι νιώθουμε κάποιες φορές να «γράφουμε» την παρέα μας χωρίς να το θέλουμε.
Όπως σχολιάζει σε μια νέα ανάρτησή του, την οποία συνοδεύει από μια σχετική γελοιογραφία:
«Όταν η προσοχή της μαμάς (ή του μπαμπά) αποσπάται από το κινητό, νομίζουμε ότι συνέβη τυχαία ή ότι φταίμε εμείς. Αλλά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Τα κινητά μας μάς απορροφούν γιατί οι εφαρμογές τους σχεδιάζονται έτσι ώστε να “χακάρουν” την ψυχολογία μας.
»Ο μέσος άνθρωπος τσεκάρει το κινητό του 144 φορές την ημέρα, αν και για πολλούς αυτός ο αριθμός είναι τουλάχιστον διπλάσιος. Οι έφηβοι λαμβάνουν 237 ειδοποιήσεις την ημέρα. Το τηλέφωνο δεν είναι πλέον μόνο για τηλεφωνήματα αλλά φορητοί υπολογιστές στις τσέπες μας και έχουμε καταλήξει να εξαρτιόμαστε από αυτά για τα οικονομικά μας, τις διαπροσωπικές μας επαφές και την ψυχαγωγία μας.
«Ο μέσος άνθρωπος τσεκάρει το κινητό του 144 φορές την ημέρα, αν και για πολλούς αυτός ο αριθμός είναι τουλάχιστον διπλάσιος. Οι έφηβοι λαμβάνουν 237 ειδοποιήσεις την ημέρα».
»Το πρόβλημα είναι όμως ότι ο εγκέφαλός μας δεν εξελίχθηκε έτσι ώστε να διεγείρεται ασταμάτητα από ερεθίσματα, όπως δεν εξελίχθηκε ούτε για μια διατροφή πλούσια σε ζάχαρη.
»Κάποιοι προτείνουν αντί να καθυστερήσουμε να δώσουμε στα παιδιά ένα smartphone, να τους διδάξουμε την υπεύθυνη χρήση τους.
»Αλλά αυτό είναι σαν να προτείνουμε τα καταστήματα να πωλούν αλκοόλ σε όλες τις ηλικίες. Σαν να λέμε στους γονείς να διδάξουν στους εφήβους να απέχουν από το οινόπνευμα.
»Το πρόβλημα με το παραπάνω επιχείρημα είναι ότι αγνοεί τον ιδιαίτερα εθιστικό χαρακτήρα των εφαρμογών, που είναι σχεδιασμένες σαν τα φρουτάκια στο καζίνο, με την έννοια ότι υπόσχονται ποικίλες επιβραβεύσεις (variable rewards). Ποικίλες επιβραβεύσεις σημαίνει να μην ξέρεις αν θα τα πάρεις όλα ή τίποτα ή κάτι ενδιάμεσα. Τα φρουτάκια είναι η τέλεια εκδοχή των ποικίλων επιβραβεύσεων. Συνεχίζετε να τραβάτε τον μοχλό γιατί μπορεί να πετύχετε τα μεγάλα κέρδη, ακόμα και αν συνήθως καταλήγετε ζημιωμένοι. Στο κινητό σας, ελέγχετε διαρκώς τις ειδοποιήσεις γιατί μπορεί να έχετε 10 ή 100 likes.
«Οι εφαρμογές είναι σχεδιασμένες σαν τα φρουτάκια στο καζίνο, με την έννοια ότι υπόσχονται ποικίλες επιβραβεύσεις (variable rewards). Ποικίλες επιβραβεύσεις σημαίνει να μην ξέρεις αν θα τα πάρεις όλα ή τίποτα ή κάτι ενδιάμεσα».
»Συνοψίζοντας, οι ενήλικες είναι πιο ικανοί να διαχειριστούν τα εθιστικά χαρακτηριστικά των εφαρμογών από τους εφήβους. Γι’ αυτό πρέπει να καθυστερούμε να δίνουμε στα παιδιά smartphones (μέχρι την ηλικία των 14-15 ετών) και πρόσβαση στα social media (όχι πριν από τα 16 χρόνια τους)».
