Εισήγηση της Πέτης Πέρκα στην Ολομέλεια της Βουλής για το ν/σ του ΥΠΕΝ για ΑΠΕ, αποθήκευση ενέργειας, θαλάσσια ΦΒ και άλλες διατάξεις για ενέργεια και περιβάλλον (Β΄ μέρος)
Σε συνέχεια της εισήγησης της Πέτης Πέρκα σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης και τις τροπολογίες άμβλυνσης των οικονομικών συνεπειών της κρίσης (δείτε εδώ την εισήγηση), ακολούθησε η εισήγησή της επί των υπόλοιπων άρθρων του νομοσχέδιου του ΥΠΕΝ.
Στην ουσία η κυβέρνηση επιλέγει, να κρύψει τα πραγματικά προβλήματα που είναι: ποια έργα, πόσα GW, προς όφελος ποιων, ποιος τα πληρώνει, πού χωροθετούνται, αν διαχέονται τα οφέλη των ΑΠΕ στις τοπικές κοινωνίες, και βέβαια γιατί οι πολίτες σήμερα, με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, πληρώνουν απλά εξωφρενικά ποσά για τους λογαριασμούς τους.
Τα κρύβει με το να κατονομάσει το πρόβλημα, που έχει δημιουργηθεί, ως πρόβλημα επιτάχυνσης, το οποίο και εξαγγέλλει ότι λύνει. Είναι σαφές ότι δε λύνει τα προβλήματα επιτάχυνσης των ΑΠΕ, τα θέματα που πραγματεύεται είναι επουσιώδη.
Σας καταλαβαίνουμε αγαπητοί συνάδελφοι. Είναι πολύ δύσκολο να πραγματεύεσαι θέματα που δεν πιστεύεις. Αναφέρομαι στην κλιματική κρίση που προέκυψε ως αποτέλεσμα δεκαετιών κυριαρχίας του μοντέλου ανάπτυξης, που υποστηρίζετε, με επίκεντρο την κερδοσκοπική υπερεκμετάλλευση της γης και των φυσικών πόρων.
Αναφέρομαι επίσης και στα μέτρα για την αντιμετώπισή της, όπου δημιουργείται πεδίο για νέο παγκόσμιο ανταγωνισμό και εμφανίζονται νέες μορφές ανισοτήτων, ενώ διευρύνονται οι ήδη υπάρχουσες. Είναι προφανές ότι δεν μπορείτε να εξισορροπήσετε και να ικανοποιήσετε εξίσου την ανάγκη για δίκαιη πράσινη μετάβαση και την εξυπηρέτηση συμφερόντων τοπικών και υπερεθνικών.
Εμείς υποστηρίζουμε την πράσινη μετάβαση η οποία πρέπει να γίνει με όρους ενεργειακής δημοκρατίας. Αυτό απαιτεί κοινωνική δικαιοσύνη, συμμετοχή, συλλογική δράση. Το μέλλον στο ενεργειακό μίγμα είναι η επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ, η εξοικονόμηση και η αποθήκευση ενέργειας. Αυτό φανερώνει η κρίση με τον πόλεμο. Εκεί όμως που θα δώσουμε ιδεολογική και πολιτική μάχη ώστε η μετάβαση αυτή να είναι για τους πολίτες και όχι για τις εταιρίες.
Έχει ενδιαφέρον όμως να δούμε τη μέχρι τώρα αλλοπρόσαλλη πολιτική της κυβέρνησης στο θέμα των ΑΠΕ που έφερε τις τοπικές κοινωνίες απέναντι:
-Με την καθυστέρηση του Ειδικού χωροταξικού για τις ΑΠΕ, που φαίνεται ότι θα έρθει εκ των υστέρων να νομιμοποιήσει τις όποιες επιλογές, αφού σύμφωνα με την απόφαση του ΥΠΕΝ, προβλέπεται το νωρίτερο στο τέλος του 2023 όταν θα έχουν χωροθετηθεί όλα τα έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης ενέργειας για την επόμενη δεκαετία,
-την καθυστέρηση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών στις περιοχές NATURA,
-τα τραγικά λάθη του κ. Χατζηδάκη με την υπερθέρμανση της αγοράς ΑΠΕ και τη φούσκα που δημιουργήθηκε με το νόμο 4685/20, γιατί οι πολίτες, μπαίνοντας στον γεωπληροφοριακό χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, έβλεπαν σχεδόν όλη την περιφέρεια καλυμμένη από τα πολύγωνα ΑΠΕ, τα οποία αμφίβολο εάν θα γίνουν όλα αυτά.
Τελικά, υπήρξε έμμεση παραδοχή εκ μέρους της κυβέρνησης για την ασφυξία που προκάλεσε, με την εκ των υστέρων επιβολή εγγυητικής επιστολής. Σημειώνεται ότι αντίστοιχος «κόφτης» με εγγυητική επιστολή μπαίνει και με το παρόν νομοσχέδιο για τη Β’ Φάση κατά την υποβολή αιτήματος για Οριστική Προσφορά σύνδεσης.
Από την πρώτη επιτροπή είχα ζητήσει να συμπεριλαμβάνονται στις εξαιρέσεις της εγγυητικής επιστολής, η αυτοκατανάλωση και οι μικροί παραγωγοί αλλά και μία ειδική εξαίρεση για τα υφιστάμενα αιτήματα έως 1 MW στις λιγνιτικές περιοχές στο πλαίσιο της βίαιης απολιγνιτοποίησης. κ. Υπουργέ επειδή μας το υποσχεθήκατε περιμένω σήμερα να δω την ειδική εξαίρεση των λιγνιτικών περιοχών.
Μια πολύ σημαντική πηγή εμποδίων για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, όπως αναφέρει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις συστάσεις της στο πλαίσιο του RepowerEU είναι τα συγκρουόμενα δημόσια αγαθά. Με τα κυριότερα να αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος π.χ. βιοποικιλότητα, προστασία υδδάτινων συστημάτων, κ.τ.λ.Φυσικά και σε αυτό το ν/σ το περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως εμπόδιο. Είναι κραυγαλέα η απουσία περιβαλλοντικών ρυθμίσεων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Δεν ξέρω κ. Υπουργέ, αν προλάβατε να δείτε σήμερα την έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, τι λέει ακριβώς και πόσο αντίθετη είναι με τα πλωτά, πιλοτικά θαλάσσια φβ, τα οποία απαλλάσσονται καθολικά από περιβαλλοντική αδειοδότηση, χωροθετούνται στις προστατευόμενες περιοχές και γενικότερα την αδειοδότηση και λειτουργία τους κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης.
Θα περίμενε κανείς σε ένα πιλοτικό έργο, που πρέπει να είναι παράδειγμα για τα υπόλοιπα έργα, να γίνεται διεξοδικός έλεγχος ώστε να εντοπιστούν οι παράγοντες που θα πρέπει να ελέγχονται και βεβαίως να έχει περιορισμένο χρόνο και όχι 20 – 22 χρόνια.
Εντελώς προβληματική είναι και η κατάσταση με την ανυπαρξία Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού και την καθυστέρηση της ολοκλήρωσης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) και για τις θαλάσσιες περιοχές του δικτύου Natura 2000.
Η μόνη αντίστοιχη συμπεριφορά αφορούσε στην περίοδο του ΥΠΕΧΩΔΕ με Υπουργό τον κ. Σουφλιά που είχε πει δημοσίως ότι θα δημιουργηθεί Υπουργείο Περιβάλλοντος όταν θα ολοκληρωθούν όλες οι Εθνικές Οδοί. Τουλάχιστον είχε την ειλικρίνεια να το παραδεχτεί.
Θεωρούμε σοβαρό πρόβλημα τον χαρακτηρισμό όλων των έργων ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και Αποθήκευσης, ως δημόσιας ωφέλειας με συνέπεια να υπόκεινται στο νόμο για αναγκαστική απαλλοτρίωση, το οποίο είναι ένα επαχθές μέτρο και δημιουργεί εντάσεις, χωρίς να προβλέπεται κάποια αξιολόγηση ή κριτήριο όπως η διατήρηση της βιοποικιλότητας ή η δημόσια ωφέλεια να μην αξιοποιείται σε περιοχές προστασίας. Η διάταξη για τον περιορισμό στο 20% για φωτοβολταϊκά είναι θετική.
Και τώρα ένα πρόβλημα και με τη μαθηματική έννοια του όρου:
Πόσα GW χρειαζόμαστε;
Από το δεκαετές πλάνο ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ 2023-2032 προκύπτει ότι, εάν υπολογιστούν σωρευτικά οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις ΑΠΕ μαζί με όσα έργα έχουν κατοχυρώσει το δικαίωμα σύνδεσης, φτάνουμε στα 19,5 GW, ισχύς που υπερβαίνει το στόχο του (ΕΣΕΚ) για το 2030 (15,1 GW) και υπολείπεται μόνο κατά 5 GW του στόχου που ανακοινώνει η κυβέρνηση για το νέο ΕΣΕΚ, χωρίς μάλιστα να λαμβάνεται υπόψη η ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών πάρκων.
Επομένως ενώ μιλάμε για απλοποίηση και επίσπευση, το πραγματικό και επιτακτικό ζήτημα σήμερα είναι το ξεσκαρτάρισμα όλων αυτών των έργων. Να μπουν κανόνες περιβαλλοντικοί για την αδειοδότησή τους, να έχουν χώρο οι Ενεργειακές Κοινότητες.
Και όχι εμείς δε συμφωνούμε να γίνει η Ελλάδα «μπαταρία της Ευρώπης» και επισημαίνουμε τον κίνδυνο δημιουργίας μιας νέας «φούσκας» με οικονομικούς κινδύνους για εργαζόμενους και εταιρείες, στην περίπτωση που συνεχιστεί η άναρχη και αντιεπιστημονική πορεία του πλαισίου ΑΠΕ του ΥΠΕΝ 2020-2022.
Έλλειψη ηλεκτρικού χώρου
Οι άδειες λοιπόν περισσεύουν αλλά δεν υπάρχει ηλεκτρικός χώρος για να συνδεθούν έργα ΑΠΕ πολλών GW που παραμένουν παγωμένα. Ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος δεν μπορεί να ικανοποιήσει το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης.
Στη χώρα μας η αδυναμία σύνδεσης με το δίκτυο αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο για τις ΑΠΕ. Το νομοσχέδιο δε δίνει καμία λύση στο οξυμένο αυτό ζήτημα.
Αυτή την ανεπάρκεια προσπαθεί να καλύψει μέσω των περιορισμών έγχυσης ενέργειας έως του 5% της περιοχήςκαι του παγώματος υποβολής αιτημάτων σύνδεσης, αντί για την άμεση αναβάθμιση και επεκτάσεις του Δικτύου.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν επενδύσει και για δυο χρόνια πληρώνουν ενοίκια, ενώ περιμένουν να συνδεθούν. Σε αυτούς πώς απαντάτε κ. Υπουργέ;
Και κυρίως πώς απαντάτε στους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, που ενώ η κυβέρνηση δεν στηρίζει καθόλου το θεσμό των Ενεργειακών Κοινοτήτων (ΕΚΟΙΝ) ούτε θεσμικά ούτε με χρηματοδοτικά μέσα, οργανώνονται με ΕΚΟΙΝ και τελικά δεν μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο λόγω έλλειψης ηλεκτρικού χώρου.
Θριαμβολογείτε για το ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ αλλά δεν μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο. Αυτά είναι τα σοβαρά προβλήματα, τα οποία δεν τα λύνει το νομοσχέδιο.
Είναι πολύ προβληματική επίσης, το οποίο αναφέρεται και αυτό στην έκθεση επιστημονικής υπηρεσίας της Βουλής, η πρόβλεψη για παράταση της διάρκειας ισχύος των ΑΕΠΟ, αλλά και την αναβίωση ακόμα κι αυτών που έχουν λήξει. Είναι φωτογραφική διάταξη για την εταιρία «Ελληνικός Χρυσός», όπου υπάρχει κάποιο κώλυμα με την αδειοδότηση της τροποποίησης και της δίνετε περιθώριο μέχρι το 2026.
Προφανώς θα πρέπει να προβλέψετε ειδική μεταχείριση για τις ΕΚΟΙΝ των λιγνιτικών περιοχών εν όψει της απολιγνιτοποίησης. Τόνισα και στις Επιτροπές συγκεκριμένα αιτήματα και περιμένω να δω αν έστω και σήμερα τα υιοθετήσετε.
Τελειώνοντας,
Πιστοί στην νεοφιλελεύθερη ιδεολογία σας, έχετε κηρύξει πόλεμο στην κοινωνία, σε οτιδήποτε δημόσιο, σε οτιδήποτε προσπαθεί να χαλιναγωγήσει την απληστία των δυνάμεων της αγοράς, οι οποίες είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τη δημιουργία και την όξυνση της κρίσης.
Αφού ανατέθηκε στο χέρι της “ελεύθερης αγοράς” να ρυθμίσει το κλίμα του πλανήτη. Τη ζημιά που επέτρεψαν, οι πολιτικές εμμονές της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας που κυριάρχησε τις τελευταίες 3 δεκαετίες, καλούμαστε να πληρώσουμε τώρα σε ανθρώπινες ζωές, καταστροφές υλικές και οικονομικές.
Να ξέρετε όμως ότι η ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς έχει πέσει σε ανυποληψία έπειτα από δεκαετίες συνεχόμενης αύξησης των ανισοτήτων και της διαφθοράς, και είναι θέμα χρόνου να χάσει και την πολιτική και οικονομική της ισχύ.
Πολύ σύντομα θα κριθείτε και εσείς από τον ελληνικό λαό που είναι σίγουρο ότι θα επιλέξει την επιβίωσή του!
Δείτε εδώ το video: https://youtu.be/uF-2uyXrhuU
