Η Δυτική Μακεδονία αποτελούσε τον πυρήνα του ενεργειακού τοπίου της χώρας αξιοποιώντας τον λιγνίτη που βρίσκεται στο υπέδαφος της περιοχής. Ο λιγνίτης είναι καύσιμο στρατηγικής σημασίας, γιατί έχει χαμηλό κόστος εξόρυξης, σταθερή και ελέγξιμη τιμή και παρέχει σταθερότητα και ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού ενώ παράλληλα είναι μη εξαρτώμενος από εξωγενείς πηγές. Η βίαιη και χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό απολιγνιτοποίηση έχει ήδη επιφέρει ανυπολόγιστες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις σε όλη την Δυτική Μακεδονία, αλλά και υψηλά έως αβάσταχτα τιμολόγια ρεύματος σε όλη την χώρα!
Σύμφωνα με την Συμφωνία του Παρισιού η οποία υπεγράφη από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες το 1995 και την στρατηγική για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δεσμεύονται να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα έως το 2030 κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, στο πλαίσιο του στόχου επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Αυτό προϋποθέτει οργανωμένο Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης, το οποίο υπογράφηκε αλλά δεν υλοποιήθηκε ποτέ για την περιοχή μας έκτος φυσικά από τα τεράστια Φωτοβολταϊκά και Αιολικά πάρκα που καλύπτουν μηδαμινές θέσεις εργασίας. Ουσιαστικά έχει χαρακτηριστεί ως αποτυχημένη έκθεση ιδεών και αυτό προκύπτει από τις στατιστικές μελέτες της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά και το μεγαλύτερο σε ποσοστό αρνητικό ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας. Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί δεν γίνεται αναθεώρηση του ΣΔΑΜ έτσι ώστε να υπάρξει στρατηγικός σχεδιασμός για την Ανάπτυξη της περιοχής;
Οι κάτοικοι και εργαζόμενοι της περιοχής δεν φέρουν καμία ευθύνη για την απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τις λιγνιτικές μονάδες με συνοπτικές διαδικασίες, είναι αυτοί όμως που δέχονται καθημερινά τις συνέπειες τις ανεργίας, της ελλιπούς χρηματοδότησης και τις ακραίας φτώχιας.
Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) ορίζει ως πυλώνες ανάπτυξης: την Πράσινη ενέργεια, την «έξυπνη» γεωργία, τον Βιώσιμο τουρισμό, την βιοτεχνία και βιομηχανία και τέλος την Ψηφιακή οικονομία και εκπαίδευση. Επίσης, συνάδει ή οφείλει να συνάδει, με την Ευρωπαϊκή στρατηγική για την κλιματική ουδετερότητα με τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία», την Συμφωνία του Παρισιού και τους 17 στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που θέσπισε ο ΟΗΕ.
Στην περίπτωση μας έχει ήδη καταπατηθεί ο Στόχος 7 – ΦΤΗΝΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ο Στόχος 9 – ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ, ο Στόχος 11 – ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ και ο Στόχος 16 – ΕΙΡΗΝΗ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟΙ ΘΕΣΜΟΙ. Η Δυτική Μακεδονία έχει περιθωριοποιηθεί. Αν θέλουμε λοιπόν να ονομαζόμαστε κράτος δικαίου θα χρειαστεί να ξαναπέσουν οι όροι στο τραπέζι και να επανεξεταστεί το Κυβερνητικό Σχέδιο για την βιωσιμότητα της ευρύτερης περιοχής.
Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας χωρίς ωστόσο να έχει καταθέσει επίσημα κάποιο επιχειρηματικό σχέδιο. Τώρα με τις νέες εξελίξεις την μετατροπή της 5ης Μονάδας σε Μονάδα Φυσικού Αερίου και το κλείσιμο του ΑΗΣ Μελιτης, η Δυτική Μακεδονία θα αποτελέσει μέρος ενός πρωτόγεννούς πειράματος για το πώς η στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η άμεση απολιγνιτοποίηση χωρίς οργανωμένο σχέδιο, θα είναι επιλογή που πρέπει να συνδυαστεί με την παραγωγική ανασυγκρότηση και την εξασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της επιβίωσης της κοινότητας και της διατήρησης της πολιτισμικής ταυτότητας του τόπου.
Ο δημόσιος διάλογος με τον Πρωθυπουργό και την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι επιβεβλημένος!
Αλεξάνδρα Τσιτσιντά–Πρόεδρος Δημοτικής Κοινότητας Πτολεμαΐδας
Εικαστικός, Μηχανικός Περιβάλλοντος, MSc Κλινικής Κοινωνιολογίας και Τέχνης
