Αξιότιμε κ. Δήμαρχε,
Τα χρόνια που μεσολαβούν από την κύρωση μιας μελέτης Πράξης Εφαρμογής Επέκτασης του σχεδίου μιας πόλεως, μέχρι την εφαρμογή της, είναι σημαντικά για την αναπτυξιακή πορεία αυτής της πόλης και την εξέλιξη του χωρικού σχεδιασμού της.
Ένας από τους σημαντικούς κινδύνους που ελλοχεύουν από την καθυστέρηση αυτή, είναι οι χαρακτηρισμένοι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι να διατρέχουν τον σοβαρό κίνδυνο να απολέσουν τον χαρακτήρα τους με ολική ανατροπή του χωρικού σχεδιασμού που ορίζει η πολεοδομική μελέτη.
Δεδομένου ότι για την πόλη των Γρεβενών έχουν παρέλθει δέκα έτη από την κύρωση της μελέτης Πράξης Εφαρμογής του σχεδίου πόλεως, σας αποστέλλουμε την παρούσα επιστολή, προκειμένου με τον ρόλο μας ως τεχνικός σύμβουλος της πολιτείας, να προτείνουμε τρόπους αξιοποίησης χρηματοδοτικών εργαλείων, για την εκ νέου χρηματοδότηση του εγχειρήματος.
Η σχετική επί του θέματος νομοθεσία προβλέπει την αυτοδίκαιη άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης και χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης, εάν παρέλθουν 15 έτη από την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης (της επέκτασης των Γρεβενών εγκρίθηκε το 2000) ή 5έτη από την κύρωση της πράξης εφαρμογής (των Γρεβενών το 2012). Με αίτησή του ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης δύναται να ζητήσει από τον Δήμο την τροποποίηση του σχεδίου πόλεως, ώστε η ιδιοκτησία του από κοινόχρηστη να καταστεί οικοδομήσιμη. Το γεγονός ότι έχουν παρέλθει τα 5 έτη από την κύρωση της πράξης εφαρμογής, εκδίδεται η βεβαίωση της άρσης κι επιβάλλεται υποχρεωτική η τροποποίηση του σχεδίου πόλεως.
Με αποκλειστική προθεσμία τους έξι μήνες από την αίτηση του ιδιοκτήτη, το Δημοτικό Συμβούλιο είτε αποδέχεται την αίτηση και εκκινεί τη διαδικασία τροποποίησης του Σχεδίου Πόλεως είτε προτείνει στον οικείο Περιφερειάρχη την εκ νέου επιβολή της αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης.
Κομβικό σημείο είναι η επανυποβολή της απαλλοτρίωσης διότι είναι δυνατή μόνο αν συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
Α) σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι που επιβάλλουν τη διατήρηση του ακινήτου ως κοινόχρηστο ή κοινωφελή χώρο,
Β) ο Δήμος διαθέτει την οικονομική δυνατότητα για την άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους. (ως προσήκουσα αποζημίωση ορίζεται η υπολογιζόμενη με βάση το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών κατά το ημερολογιακό έτος υποβολής της αίτησης).
Σημειώνεται ότι τα παραπάνω εφαρμόζονται αναλογικώς σε απαλλοτρίωση που αφορά σε κοινόχρηστο ή κοινωφελή χώρο όπου o φορέας είναι άλλος πλην του Δήμου.
Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι , εφόσον παρέλθει ο χρόνος της 5ετίας από την κύρωση της Πράξης Εφαρμογής και πλέον η άρση της απαλλοτρίωσης καθίσταται αυτοδίκαιη, ο Δήμος θα προχωρήσει στην επανυποβολή της απαλλοτρίωσης, με νέα έξοδα ή θα προχωρά κάθε φορά στον αποχαρακτηρισμό των κοινοχρήστων χώρων καθιστώντας τους οικοδομήσιμους;
Γίνεται αντιληπτό ότι οι οικονομικοί λόγοι είναι αυτοί που θα καθορίσουν τη πορεία και την εξέλιξη του χωρικού σχεδιασμού της πόλης των Γρεβενών.
Κατά τον νόμο 4759/2020 το Πράσινο Ταμείο δύναται να καλύψει το σύνολο της προσήκουσας αποζημίωσης για την επανυποβολή απαλλοτρίωσης στο πλαίσιο χρηματοδοτικού του προγράμματος.
Προκειμένου λοιπόν να στηριχθούν οικονομικά οι Δήμοι της χώρας, το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ ενέταξε στο Χρηματοδοτικό του Πρόγραμμα το 2018 τη δράση: «Απόκτηση ελευθέρων κοινοχρήστων χώρων στις πόλεις 2018» με διατεθείσα πίστωση 15.000.000,00€. Δυνητικοί δικαιούχοι του προγράμματος οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού της χώρας. Ο Δήμος Γρεβενών μπορεί να αιτηθεί χρηματοδότησης με δικαιολογητικά τα στοιχεία που διαθέτει από την μελέτη της Πράξης Εφαρμογής της επέκτασης του σχεδίου πόλεως.
Εξ’ όσων γνωρίζουμε, το 2020 το Πράσινο Ταμείο με την αρ. 1410/28-2-2020 (Κωδικός Πρόσκλησης Κ.Χ.2020) κάλεσε τους ενδιαφερόμενους Δήμους να υποβάλλουν προτάσεις ως 1.500.000,00€ έκαστος. Δηλαδή ως και 1.500.000,00€ εξασφαλίζεται και αποδίδεται η αποζημίωση δημοτών, που οι ιδιοκτησίες τους γίνονται κοινόχρηστοι ή κοινωφελείς χώροι εκ του σχεδίου πόλεως. Η αξιολόγηση των προτάσεων στηρίζεται στο κριτήριο της πολεοδομικής και κοινωνικής συμβολής των κοινοχρήστων χώρων κι η μετέπειτα ένταξή τους σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα. Γίνεται αντιληπτό το όφελος που προκύπτει τόσο για τον ίδιο τον Δήμο όσο για τους δημότες και την οικονομική ευρωστία που επιφέρει μια τέτοια χρηματοδότηση που άμεσα περνά στα χέρια των δημοτών της πόλης μας.
Με τον Ν4759/2020 άρθρο 92 προβλέπεται: «Για τον προγραμματισμό της ολοκλήρωσης της εφαρμογής του σχεδίου πόλεως και την απόκτηση των χαρακτηρισμένων κοινοχρήστων χώρων, οι δήμοι καταρτίζουν επιχειρησιακό σχέδιο, στο οποίο καταγράφονται και κατηγοριοποιούνται οι χαρακτηρισμένοι από το σχέδιο πόλεως κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι. Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι των οποίων δεν έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση ιεραρχούνται, ανά δήμο ή δημοτική ενότητα ή δημοτική κοινότητα, ως προς την αναγκαιότητα υλοποίησής τους βάσει της πολεοδομικής σημασίας τους για την πόλη.» Οι τεχνικές οδηγίες σύνταξης αυτών των επιχειρησιακών σχεδίων με σκοπό την εξασφάλιση των κοινοχρήστων χώρων εντός σχεδίων πόλεων καθορίζονται στην αρ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/57771/774/14-6-2021 Απόφαση Υφυπουργού Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος.
Το 2021 το Πράσινο Ταμείο με την αρ. πρωτ. 4559/28-6-2021 (Κωδικός Πρόσκλησης Ε.Σ.2021) και προκειμένου οι Δήμοι της χώρος να καταρτίσουν το επιχειρησιακό σχέδιο καταγραφής και ιεράρχησης απόκτησης των χαρακτηρισμένων από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων, ενέκρινε την πρόσκληση για τη χρηματοδότηση της δράσης : «Επιχειρησιακό Σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων χώρων – Ε.Σ.Ε.Κ.Κ.» στο πλαίσιο του Χρηματοδοτικού Προγράμματος «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου».
Σημειώνουμε ότι το θέμα της απαλλοτρίωσης της Πλατείας Ελευθερίας (Ρολόι) που ταλανίζει επί ετών τον Δήμο και την πόλη, χρήζει λύσης αξιοποιώντας τις δυνατότητες του Πράσινου Ταμείου και των δράσεων του για το Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και εφόσον ο Δήμος Γρεβενών επιθυμεί την αυτοδίκαιη άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, μιας και έχουν παρέλθει τα 5έτη από την κύρωση της πράξης εφαρμογής της επέκτασης του σχεδίου πόλεως, μπορεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την επανυποβολή των απαλλοτριώσεων με τα εργαλεία που παρέχει ο Ν4759/2020 και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προσφέρει το Πράσινο Ταμείο μέσω των δράσεων του.
Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση.
