Στα όρια των νομών Κοζάνης και Γρεβενών, πλησίον του οικισμού Κοκκινιά, πάνω στον ποταμό Αλιάκμονα, ξεχωρίζουν τα ερείπια ενός μεγάλου γεφυριού, του γεφυριού του Πασά.
Η τοποθεσία που χτίστηκε το γεφύρι χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. Χτισμένο δίπλα σε ένα ιδιόμορφο βράχο, εύκολα προσβάσιμο, με δυνατότητα τους θερινούς μήνες να ακολουθήσεις το παρόχθιο μονοπάτι και να σε οδηγήσει σε ένα σύμπλεγμα βράχων μέσα στο ποτάμι.
Το γεφύρι του Πασά υπήρξε το μεγαλύτερο πέτρινο γεφύρι και ένα από τα σημαντικότερα της Μακεδονίας και ένωνε τις όχθες του μεγαλύτερου ποταμού της Ελλάδας, τον Αλιάκμονα. Επιπλέον ήταν το μοναδικό γεφύρι χτισμένο επάνω στον κύριο κορμό του ποταμού.
Το γεφύρι ανεγέρθηκε το 1690 από τον Μαχμούτ Πασά, από όπου οφείλει και το όνομα του, και χτίστηκε από τους περίφημους τοπικούς πετράδες του Βοΐου, ώστε να διευκολύνει την διέλευση του Αλιάκμονα στις μετακινήσεις μεταξύ Ηπείρου και Μακεδονίας. Κάποιες άλλες αναφορές αποδίδουν την ανέγερση του σε κάποιον βάλη της Ρούμελης, ο οποίος το έκανε ως προσφορά στο Θεό, καθώς μια από τις γυναίκες του που έπεσε στο ποτάμι σώθηκε από θαύμα στο σημείο αυτό.
Το μήκος του γεφυριού έφτανε τα 100 μέτρα και το πλάτος του καταστρώματος ήταν 1,5 μέτρα. Ήταν εξάτοξο ,τα εξώτερα τόξα είχαν άνοιγμα 6 μέτρα, τα μεσαία περίπου 8,5 μέτρα ενώ το εσώτερο περίπου 15,5 μέτρα. Στο ψηλότερο λοιπόν σημείο, σύμφωνα με την παράδοση, ήταν κρεμασμένο ένα κυπρί , το κουδούνι που έχουν τα πρόβατα στο λαιμό τους και ηχούσε δυνατά όταν ο άνεμος ήταν ισχυρός ώστε να προειδοποιεί τους πεζούς και τους διαβάτες να μην το χρησιμοποιούν διότι ήταν επικίνδυνο.
Το γεφύρι του Πασά εξυπηρετούσε μέχρι το 1940 τις μετακινήσεις αγροτικού πληθυσμού, κοπαδιών και εμπορευμάτων. Η πρώτη σημαντική καταστροφή του γεφυριού προκλήθηκε κατά την διάρκεια του Β΄Π.Π., όπου Νεοζηλανδοί σαμποτέρ το ανατίναξαν για να καθυστερήσουν τους Γερμανούς κατακτητές, ενώ το τελειωτικό χτύπημα ήρθε το 1995 με το μεγάλο σεισμό των 6,6 Ρίχτερ με αποτέλεσμα να υποστούν σημαντικές ζημιές τα εναπομείναντα μέρη του γεφυριού.
Το γεφύρι αποτελεί αναπόσπαστο του πανέμορφου τοπιού που το περιβάλει. Ένα τοπίο το οποίο χαρακτηρίζεται από τη ροή των υδάτων του Αλιάκμονα και την πλούσια και πυκνή βλάστηση.
Η ανατολική όχθη του ποταμού είναι απότομη καθώς υπάρχει ένα ύψωμα, αντίθετα η δυτική όχθη είναι ομαλή και υπάρχει ένα παρόχθιο μονοπάτι το οποίο σε οδηγεί σε ένα σύμπλεγμα βράχων που αναπτύσσεται στην κοίτη του ποταμού βόρεια του γεφυριού και είναι ορατό κατά τους θερινούς μήνες όπου η στάθμη των νερών είναι χαμηλότερη. Εκεί σου δίνεται η δυνατότητα να παρατηρήσεις και να θαυμάσεις πώς η ροή του νερού του ποταμού έχει σχηματίσει το ανάγλυφο στους βράχους, όπου η κύρια ροή του ποταμού σχηματίζει πολλές διακλαδώσεις, δημιουργώντας μικρές λιμνούλες.
Νότια του γεφυριού η όψη του ποταμού αλλάζει, από την έντονη ποή του νερού και τις διακλαδώσεις στη βόρεια πλευρά, το ποτάμι αποκτά φαρδύτερη κοίτη με πιο αργή ροή νερού, ενώ η βλάστηση στις όχθες είναι πυκνότερη και το καλύπτει.
Το Ελληνικό κέντρο παρατήρησης ταξίδεψε στο γεφύρι του πασά και δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.
Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να δείτε το ντοκιμαντέρ.
