Με την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού και τα πρόσφατα περιστατικά Φλεβικών και Αρτηριακών Θρομβώσεων, την πιθανή -ή μη- συσχέτισή τους με τη νόσο COVID-19 αλλά και με τα εμβόλια έναντι του ιού, παρατηρείται αυξημένη ανησυχία στους συμπολίτες μας.
Τι εννοούμε με τον όρο «θρόμβωση» ;
Με τον όρο αρτηριακή θρόμβωση εννοούμε την αυξημένη πήξη του αίματος στο τμήμα του αγγειακού δικτύου που μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς, ενώ με τον όρο φλεβική θρόμβωση εννοούμε τη θρόμβωση που αφορά κυρίως τις φλέβες των κάτω άκρων και η οποία μπορεί να έχει ως επακόλουθο την πνευμονική εμβολή.
Πώς επηρεάζει η νόσος COVID-19 την πρόκληση θρόμβωσης ;
Η νόσος`COVID-19 αυξάνει τον κίνδυνο θρομβωτικών επεισοδίων για νοσηλευόμενους ασθενείς, αλλά τα ποσοστά της αναφερόμενης συχνότητας ποικίλλουν. Μια πρόσφατη ανάλυση στην οποία συμμετείχαν 64.503 ασθενείς ανέδειξε ότι η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση είχε συνολικό ποσοστό 11,2 % και η πνευμονική εμβολή 7,8 % στους ασθενείς που χρειάζονταν νοσηλεία, ενώ τα ποσοστά φλεβικής θρόμβωσης και πνευμονικής εμβολής ήταν υψηλότερα σε ασθενείς που χρειάστηκαν νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας 27,9%. Η κατάσταση υπερπηκτικότητας που παρατηρείται σε ασθενείς με λοίμωξη από COVID-19 είναι πολύπλοκη και περιλαμβάνει μια αλληλεπίδραση παραγόντων που έχουν σχέση με τραυματισμό των ενδοθηλιακών κυττάρων των αγγείων, φλεγμονή και διαταραχή του μηχανισμού της πήξης.
Εμβόλιο και θρόμβωση
Από την άλλη η προκαλούμενη από το εμβόλιο θρόμβωση σε συνδυασμό με θρομβοπενία (με τον όρο θρομβοπενία εννοούμε τον ελαττωμένο αριθμό αιμοπεταλίων) είναι η ονομασία που δίνεται στις θρομβώσεις και προκαλούνται επί του παρόντος μετά τη χορήγηση των εμβολίων AstraZeneca και Johnson and Johnson κατά του SARS-CoV-2. Το σύνδρομο αυτό γενικά εμφανίζεται μεταξύ 4 και 30 ημερών μετά τον αρχικό εμβολιασμό με οποιοδήποτε από τα παραπάνω εμβόλια. Οι πρώτες αναφορές έδειξαν ότι το σύνδρομο εμφανιζόταν κυρίως σε νεότερες γυναίκες. Τα δεδομένα για την επίπτωση κυμαίνονται από 1 περίπτωση ανά 26.000 έως 1 περίπτωση ανά 127.000 δόσεις εμβολίου AstraZeneca και 1 περίπτωση ανά 500.000 δόσεις του Johnson and Johnson/Janssen. Δεν έχουν εντοπιστεί συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του συνδρόμου και τείνει να εκδηλώνεται σε σπάνιες θέσεις, κυρίως στους φλεβώδης κόλπους του εγκεφάλου, τις φλέβες της κοιλιάς και στις ηπατικές φλέβες.
Οδηγίες για τον εμβολιασμό σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής (ΕΕΑΕΧ)
Η Ελληνική Εταιρεία Αγγειακής και Ενδαγγειακής Χειρουργικής (ΕΕΑΕΧ) εξέδωσε οδηγίες με τις οποίες διευκρινίζεται ότι οι ακόλουθες κλινικές καταστάσεις ΔΕΝ αποτελούν αντένδειξη για τον εμβολιασμό έναντι του ιού SARS-COV-2 (COVID-19):
-Φλεβικοί κιρσοί των κάτω άκρων ή ιστορικό παλαιότερης χειρουργικής επέμβασης κιρσών (π.χ. Σαφηνεκτομής)
-Η ύπαρξη ανεπάρκειας του επιπολής ή “εν τω βάθει” φλεβικού δικτύου.
-Η παρουσία Περιφερικής Αρτηριακής Νόσου ή το ιστορικό χειρουργικής ή ενδαγγειακής αντιμετώπισης
-Η λήψη αντιαιμοπεταλιακών (π.χ. ασπιρίνης ή κλοπιδογρέλης)
-Η παρουσία ανευρύσματος
-Ακόμη και οι ασθενείς με ιστορικό αρτηριακής ή φλεβικής θρόμβωσης δεν έχουν αντένδειξη στον εμβολιασμό.
Σε κάθε περίπτωση όμως οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να εξεταστούν από ειδικό αγγειοχειρουργό για την εκτίμηση της παρούσας κατάστασής τους και την λήψη οδηγιών πριν τον εμβολιασμό.
-Επιπρόσθετα δεν συνιστάται η διακοπή των αντίστοιχων φαρμάκων ή η κατά τον οποιοδήποτε τρόπο προφυλακτική χορήγηση αντιθρομβωτικών φαρμάκων πριν ή μετά τον εμβολιασμό χωρίς την ύπαρξη παθολογικής αιτίας τεκμηριωμένης από ιατρική διάγνωση.
Πρέπει να σημειωθεί ότι, οι ελάχιστες αντενδείξεις για τον εμβολιασμό καθορίζονται και ενημερώνονται από τον ΕΟΔΥ και τον ΕΟΦ.
Πηγές:
https://www.ema.europa.eu/en/news/covid-19 vaccine
https://www.vascularsociety.gr/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
Παναγιώτης Γ. Θεοδωρίδης, MD, MSc, PhD(c)
Αγγειοχειρουργός – Αγγειολόγος
Επιμελητής Γ΄ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Στρ. Ιατρός ε.α.
