Τόλμησε, προκάλεσε, δεν δίστασε μπροστά σε κοινωνικά πρέπει. Αντιστάθηκε με μέτρο τις δικές της ιδέες, διεκδίκησε το δικαίωμα στην οργή και την ουτοπία, στο όνειρο, την αλήθεια και την επανάσταση.
Η ποιήτρια και ηθοποιός Κατερίνα Γώγου «έδυσε» στα 53 της χρόνια με δική της απόφαση. Μία τραγική φιγούρα της εποχής της γεμάτη ζωή και θάνατο. Μία μαχόμενη καρδιά, μία επαναστατημένη γυναίκα που έδωσε τον προσωπικό της αγώνα. Μία ψυχή έτοιμη να ριχθεί στη φωτιά, γνωρίζοντας καλά πως θα καεί.
Έπαιξε με την αυτοκαταστροφή της σαν γενναία μαχήτρια, αδιαφορώντας για το αν θα χάσει ή θα κερδίσει. Έγραφε σε ένα ποίημα της:
«Πάει αυτό ήταν
χάθηκε η ζωή φίλε
μέσα σε κίτρινους ανθρώπους,
βρώμικα τζάμια,
και ανιστόρητους συμβιβασμούς.
Άρχισα να γέρνω σαν εκείνη την ιτιούλα
που σου ‘χα δείξει στη στροφή του δρόμου
και δεν είναι που θέλω να ζήσω
είναι το γαμότο που δεν έζησα…»
Έγραφε για να μην εκραγεί. Οι ποιητικές της κραυγές είχαν στόχο την αθλιότητα που υπήρχε γύρω της. Δυναμική και ταυτόχρονα τρομαγμένη. Υπάρχει όμως εξήγηση επ’ αυτού:
«Ξεκίνησα τρώγοντας κλωτσιές και μπουνιές από τη σωτήρια μέρα της γεννήσεώς μου. Δουλεύω από 5 χρονών σφουγγαρίζοντας όλες τις βρωμοσκηνές της καλλιτεχνικής εργοδοσίας που είναι ακόμα πιο σάπια, γιατί καλύπτεται πίσω από το εν ονόματι της τέχνης. Σκεφτήκανε όλοι αυτοί που κρίνουν αφ’ υψηλού πόσοι πολλοί έχουν πεθάνει τρελοί, μόνοι, ξοφλημένοι και όμως τόσο ωραίοι, τόσο μεγάλοι;»
Έλεγε ο Καζαντζάκης, να αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ μοναχός μου θα σώσω τον κόσμο, αν χαθεί εγώ θα φταίω. Αυτή την ευθύνη η Κατερίνα την πήρε πάνω της γι’ αυτό προτρέπει:
«Άνοιξε το στόμα σου
Ξύπνα τους ενοίκους της γης
Βάλε λόγια και δική σου μουσική
Ξελαρυγγιάσου με την αγριοφωνάρα σου
Η ζωή δεν είναι ένα κλειστό ταξίδι
που ήταν α-α-α-αταξίδευτο…»
Αγαπούσε με ερωτικό πάθος τον Άνθρωπο, αλλά τον αγωνιζόμενο Άνθρωπο:
«Μπροστά. Μπροστά κι άλλο τόσο θέλει
από την υποταγή στην εξέγερση
από το όλοι ή κανένας
από το όλα ή τίποτα…»
Μίλησε απλά για ότι την πονούσε, πόναγε διπλά για ότι δεν μπορούσε να αλλάξει. Αγωνιζόταν με όσα όπλα διέθετε, για όσο οι δυνάμεις της θα της το επέτρεπαν. Πρέσβευε ότι, σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος…
«Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά
και μετριέται πιάτο πιάτο
μαζί με τα κομμάτια τους
στον πάτο του φωταγωγού…»
Η Κατερίνα δεν είχε ούτε παιδική φωτογραφία γελαστή και πώς να έχει με τόση οργή που ένιωθε:
«Οι τράπεζες γεννάνε τους «ληστές»
οι φυλακές τους «τρομοκράτες»
η μοναξιά τους «απροσάρμοστους»
το προϊόν την «ανάγκη»
τα σύνορά τους στρατούς
όλα η ιδιοκτησία…»
Και από την άλλη ο δικός της προσωπικός αγώνας με την μοναξιά. «Σκληρό ναρκωτικό η μοναξιά που έγινε σκληρότερο από την γαμημένη τη χημεία», έλεγε συχνά. Την τσάκισε η χημεία…
«Άσπρη είναι η Άρια φυλή
η σιωπή
τα λευκά κελιά
το ψύχος
το χιόνι
οι άσπρες μπλούζες των γιατρών
τα νεκροσέντονα
η ηρωίνη
αυτά λίγο πρόχειρα
για την αποκατάσταση του μαύρου…»
Έτρεχε, έτρεχε, έτρεχε και δεν είχε να πάει πουθενά. Και όταν ο τοίχος υψώθηκε μπροστά της, ο τοίχος που χτίστηκε από τους άλλους αλλά και από την ίδια, προσπαθούσε με το κεφάλι να τον γκρεμίσει. Και αφού δεν το κατάφερε, σκαρφάλωσε ψηλά φωνάζοντας:
«Θα ‘ρθει καιρός που θα αλλάξουν τα πράγματα…
Να το θυμάσαι Μαρία
Θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι
που τρέχαμε κρατώντας τη σκυτάλη;
Μη βλέπεις εμένα, μην κλαις
Εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου θα ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δεν θα βγαίνουν στην τύχη
και τη δουλειά θα διαλέγουμε
δεν θα μαστε άλογα να μας κοιτάνε στα δόντια οι άνθρωποι
Σκέψου θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
Να φυλάξεις μονάχα
σε μία μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις και έννοιες σαν κι αυτές
απροσάρμοστοι, καταπίεση, μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της ιστορίας
Είναι Μαρία δύσκολοι καιροί
και θα ρθουνε κι άλλοι
Δεν ξέρω, μην περιμένεις και από μένα πολλά
τόσο έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
και από όσα διάβασα ένα κρατάω καλά:
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος…»
Εξέφρασε την αγωνία και την πάλη του ανθρώπου για ένα δικαιότερο κόσμο:
«Ανθρακωρύχοι της ζωής
Κανονίστε τα ρολόγια σας…
Σπάστε τα εκεί.
Σπάστε τη ζωή που μας τσακίζει…»
Το γραφτό αυτό το αφιερώνω στη δυναμική και μοναδική Κατερίνα…
7/10/2022
