Στη βιβλιοπαρουσίαση του λευκώματος της Μιράντας Παυλίδου, “Η ιστορία των λιγνιτών της Δυτικής Μακεδονίας (1925-1957) και ο Μικρασιάτης Γεώργιος Παυλίδης” που έλαβε χώρα στο Πνευματικό Κέντρο Πτολεμαΐδας την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου 2023, το παρών _στην κατά γενική ομολογία πετυχημένη εκδήλωση έδωσε αρκετός κόσμος, θεσμικοί, φίλοι και γνωστοί της συγγραφέως και των ομιλητών καθώς και πολλοί αυτοδιοικητικοί και υποψήφιοι.
Συντονίστρια της παρουσίασης η κ. Χρύσα Μαρτινάκη γραμματέας του συλλόγου Μικρασιατών Πτολεμαΐδας, χαιρετισμό απηύθυνε ο ιδρυτής του εκδοτικού ομίλου “POUGARIDIS MEDIA” Κοσμάς Πουγαρίδης ενώ για το βιβλίο μίλησαν ο Μιχάλης Παπαδόπουλος πρώην υπουργός, Βουλευτής Ν. Κοζάνης, ο Θεόδωρος Καρυπίδης πρώην Περιφερειάρχης, δημοσιογράφος, ο Βλάσης Αγτζίδης ιστορικός, ο Παντελής Καραλευθέρης ειδικό στέλεχος ΔΕΗ, πρώην μέλος ΔΣ ΔΕΗ, εκπρόσωπος εργαζομένων και τέλος η συγγραφέας Μιράντα Παυλίδου.
Κατά την έναρξη της ομιλίας του ο κ. Παπαδόπουλος με αφορμή την παρουσίαση του λευκώματος της Μιράντας Παυλίδου, εξήρε και συνεχάρη τον πρωτοπόρο της καταγραφής της ιστορίας της περιοχής τον πρωτοσύγκελο Νικηφόρο Μανάδη ο οποίος έχει αφήσει παρακαταθήκη δύο εξαιρετικά βιβλία, «ΕΟΡΔΑΙΑ ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ» και «ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΝΕΑΣ ΠΕΛΑΓΟΝΙΑΣ 1924 – 1930 Ή ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΟΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ 1930 – 1935 ΛΕΥΚΩΜΑ» αλλά και την Φωτεινή Πέκου για το βιβλίο της «ΑΠΟ ΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΓΗ ΤΗΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ».
ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Ευχαριστώ θερμά, την αγαπητή φίλη και συγγραφέα του βιβλίου Μιράντα Παυλίδου για τη χαρά που μου δίνει να συμβάλλω κι εγώ στην παρουσίαση της αποτίμησης της πορείας του Γεώργιου Παυλίδη καθώς υπήρξε ένας άνθρωπος που άφησε το αποτύπωμά του στη δημόσια και οικονομική ζωή τόσο του τόπου μας, της Δυτικής Μακεδονίας, ιδιαίτερα της Εορδαίας, όσο και ευρύτερα όλης την Ελληνικής κοινωνίας.
Είναι εντυπωσιακό πως διαβάζοντας κανείς αυτό το βιβλίο συναντά συμπυκνωμένα ιστορικά στοιχεία που για την ανάπτυξή τους θα έπρεπε κάποιος να προσφύγει σε πολλές ιστορικές πηγές και να συλλέξει πληροφορίες από
· τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο,
· τη Μικρασιατική καταστροφή και την προσφυγιά
· τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο
αλλά και να συλλέξει στοιχεία που αποτυπώνουν
· την κοινωνικοοικονομική,
· την ενεργειακή και
· γεωπολιτική κατάσταση της περιοχής μας.
Είναι λοιπόν η έκδοση αυτού του λευκώματός μία σημαντική παρακαταθήκη για τον τόπο μας και για όλους εμάς.
“Η ιστορία των λιγνιτών της Δυτικής Μακεδονίας (1925-1957) και ο Μικρασιάτης Γεώργιος Παυλίδης” αναδεικνύει με ντοκουμέντα σημαντικά και χαρακτηριστικά γεγονότα, αποτυπώνοντας
την ιστορία του λιγνίτη …
· την ανακάλυψή του,
· την αξιοποίηση και
· τις μεγάλες προοπτικές που έφερε στον τόπο μας αλλά και….
· τον πολιτισμό που μετέφεραν οι πρόσφυγες με τον ερχομό τους.
Η Μιράντα, η φίλη, που σήμερα είναι η Μιράντα, η συγγραφέας … ξεκίνησε εμπνευσμένη συναισθηματικά αλλά κυρίως παρακινούμενη από τον θαυμασμό με τον οποίο μιλούσε ο πατέρας της Νικόλαος Παυλίδης για τον πατέρα του και παππού της Γεώργιο Παυλίδη.
Δεν στάθηκε όμως εκεί!
Μέσα από μία συνεχή, επί σειρά ετών, τριβή επάνω σε αναγνώσματα και μαρτυρίες ανθρώπων δίνει στη διάθεσή μας σήμερα το παρόν πόνημα. Μας συστήνει τον παππού της, μας ξανασυστήνει και τον τόπο μας.
Οι φωτογραφίες εποχής που υπάρχουν στις σελίδες του βιβλίου, ακολουθούν τα βήματα της ζωής του Γεώργιου Παυλίδη και ζωντανεύουν το δικό μας ταξίδι.
Γεώργιος Παυλίδης! Τί να πει κανείς για αυτόν;
Η ιστορία του είναι ένα ακόμη παράδειγμα πως όταν ο άνθρωπος έχει όραμα και θέληση μπορεί να υπερνικήσει κάθε δυσκολία. Αρκεί να παραμείνει άνθρωπος.
Στάθηκα στην ανάγνωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του και πραγματικά συγκινήθηκα από τις μαρτυρίες (σελίδες 46-47).
«Ο Γεώργιος Παυλίδης ανδρώθηκε σε χαλεπούς καιρούς και οι δυσκολίες που αντιμετώπισε δεν τον σκλήρυναν ως άνθρωπο. Αντίθετα τον ευαισθητοποίησαν στον πόνο και στη δυστυχία και τον έκαναν άνθρωπο, με έντονο το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης το οποίο καθόριζε τις αποφάσεις του»
Ταυτόχρονα μέσα από τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, αντιλαμβάνεται πως η στήριξη στην τοπική κοινωνία και η ανθρωπιά είναι ο μόνος τρόπος να προχωρήσει μπροστά ένα νέο κοινωνικό σύνολο που πετάχθηκε από την ιστορία σε μια νέα γη που για χρόνια η φτώχεια της δεν αναιρούνταν παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των γηγενών κατοίκων της.
Μετά το Ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου (1941) και των Πύργων (1944), τη σφαγή της Κλεισούρας (1944), τις Γερμανικές εκκαθαρίσεις του Βερμίου από τους αντάρτες (1944), την τύχη των μικρών παιδιών στα στρατόπεδα της Πτολεμαΐδας, ο Γεώργιος Παυλίδης πιστός στο καθήκον της ψυχής του ήταν εκεί να τους σιτίζει και να τους περιθάλπει.
Και πράγματι βλέπουμε πως σε συνθήκες γεωπολιτικών ανακατατάξεων παρά τις δυσκολίες του πολέμου και της προσφυγιάς, ένα νέο παιδί από την Φώκαια της Μ. Ασίας, καταφέρνει να αξιοποιήσει όλα τα εργαλεία που του παρουσιάζονται και σε ηλικία μόλις 27 ετών τολμά.
Στο υποκεφάλαιο (σελ. 108) Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΛΙΓΝΙΤΗ διαβάζουμε «Ανάμεσα στη λίμνη Σαριγκιόλ και στα Καιλάρια βρίσκονται τα κοιτάσματα του λιγνίτη, όχι μόνο βαθιά μέσα στη γη αλλά και στην επιφάνειά της. Κανείς όμως δεν μπορούσε να φανταστεί πως ο “Εορδός μαύρος χρυσός” επρόκειτο να αλλάξει την ιστορία της περιοχής και ολόκληρης της χώρας.
Και η ιστορία των λιγνιτών Πτολεμαΐδας αρχίζει κάπου εκεί όπου ο Γεώργιος Παυλίδης αποφασίζει να πρωτοπορήσει στην αξιοποίησή του στη λεκάνη της περιοχής μας.
Ο Παυλίδης δεν ήταν αυτός μόνο που ανακάλυψε το λιγνίτη. Τον ανακάλυψαν και άλλοι πρόσφυγες καταγόμενοι από μεταλλοφόρες περιοχές του Πόντου και της Μ. Ασίας.
Όμως η εξυπνάδα του, ο δυναμικός και τολμηρός του χαρακτήρας, η ριψοκινδυνότητά του… μα πάνω απ’ όλα ….το πάθος και η θέλησή του, τον οδήγησαν πολλά βήματα μπροστά ώστε να αναπτύξει την παραγωγική διαδικασία, εκβιομηχανίζοντας ουσιαστικά την Πτολεμαΐδα, «τα ως τότε Καιλάρια, τα πνιγμένα εις τα έλη και εις την αιώνιαν νεκρικήν γαλήνην»(σελ.87).
Για πρώτη φορά οι μηχανές γίνονται μέρος της παραγωγής και από τα πρώτα φτωχά πηγάδια εξόρυξης περνάει σε τομές εξόρυξης, αξιοποιώντας τους ανθρώπους ταυτόχρονα με τις μηχανές. Τις μηχανές που γνώρισε στον συμμαχικό στρατό του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και μετέφερε την τεχνογνωσία τους σε μία απομακρυσμένη περιοχή που καμμιά επαφή δεν είχε με την τεχνολογία.
(σελ. 151) «Το Νοέμβριο του 1925 ιδρύεται η εταιρεία με την επωνυμία “Λιγνιτωρυχεία Πτολεμαίδος Γεωργίου Παυλίδου – Κων/νου Αδαμοπούλου“ και πέντε χρόνια αργότερα , τον Ιούλιο του 1930, λαμβάνει την επίσημη άδεια εκμετάλλευσης λιγνίτη. Έτσι ο Γεώργιος Παυλίδης επιδόθηκε σε έναν αγώνα αξιοποίησής του και εξωστρέφειας της εταιρείας του αποσκοπώντας στην ανάδειξή του πανελλαδικά και επιδιώκοντας να προσελκύσει το ενδιαφέρον των κυβερνήσεων προκειμένου να δανειοδοτηθεί για να αναπτύξει περαιτέρω τις δραστηριότητές του.
(σελ. 343) Αν αναλογιστεί κάποιος την ιστορία της προσπάθειάς του δεν μπορεί παρά να τον θαυμάσει αφού με τα πενιχρά μέσα που διέθετε προκάλεσε ένα γιγαντιαίο τσουνάμι αλλαγών, κάνοντάς τον τον γνωστό άγνωστο εθνικό ευεργέτη στον τομέα της ενέργειας. Ουσιαστικά ο Παυλίδης γίνεται ο μοχλός μιας βιομηχανικής εξέλιξης που οδήγησε αυτόν τον τόπο στο θαύμα της ανάπτυξης του περασμένου αιώνα.
Η εταιρεία Παυλίδη – Αδαμόπουλου δεν δραστηριοποιήθηκε αποκλειστικά στους λιγνίτες αλλά στράφηκε και στα φορτηγά για τις χωματουργικές εργασίες και στον αγροτικό τομέα τον οποίο ο Παυλίδης θεωρούσε εξίσου σημαντικό με την ενέργεια.
Έτσι μηχανές που δεν υπήρχαν τότε στον Ελλαδικό χώρο εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην περιοχή μας.
(Σελ. 293) «Οι κάτοικοι της περιοχής είναι πολύ χαρούμενοι που ο θερισμός και ο αλωνισμός γίνεται δια μηχανής και από το γεγονός ότι μπορούν να γλυτώνουν ένα μεγάλο μέρος της απέραντης σωματικής κόπωσης που απαιτούν οι εργασίες αυτές. Περιμένουν λοιπόν υπομονετικά στη σειρά, τον ερχομό του “θηρίου“. Απόσπασμα από την εφημερίδα Επαρχιακή Φωνή στις 12 Ιουλίου 1931».
Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε τη σπουδαία δωρεά των οικογενειών Παυλίδη και Αδαμόπουλου το 2006, στο Παλαιοντολογικό Ιστορικό Μουσείο Πτολεμαίδας, της εκσκαφικής μάχαιρας ενός τρακτέρ Κατερπίλαρ, απόκτημα των οικογενειών το 1938, το οποίο τότε αποτελούσε σημαντικό μέσο στον αλωνισμό καθώς η εταιρεία των οικογενειών διέθετε επίσης αλωνιστικό συγκρότημα όπου γινόταν η διαλογή σίτου και άχυρου.
Ο δρόμος που επέλεξε δεν ήταν ανεμπόδιστος. Δεν ήταν όλα αίσια όπως παρουσιάζονται.
Τα προβλήματα που χρειάστηκε να αντιμετωπιστούν υπήρξαν πολλά.
Μία σειρά γεγονότων…
πολιτικών, πολέμου, φυλάκισης, έρωτα, οικονομικής αποδυνάμωσης και πολλών ακόμη εξελίσσονται στις σελίδες του βιβλίου.
Ώσπου, το 1947 σε ηλικία 50 ετών, ο Γ.Παυλίδης ύστερα από απίστευτες ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες αφήνει την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης.
Αποτέλεσμα της μακρόχρονης πορείας του Παυλίδη και των προσπαθειών του ήταν η συμβολή του στον εξηλεκτρισμό της χώρας με την δημιουργία μιας ντόπιας προοδευτικής Πτολεμαϊδιώτικης αστικής τάξης, που έμελλε να έχει ραγδαία ανάπτυξη τις επόμενες δεκαετίες: την ενέργεια.
(σελ. 253 τρίτη – τέταρτη παράγραφος ) «Ακολούθησε η συστηματική εξόρυξη ανοιχτού πεδίου, δημιουργήθηκαν τεράστιες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, προσλήφθηκαν χιλιάδες εργαζόμενοι, όχι μόνο από την περιοχή αλλά και από ολόκληρη την Ελλάδα. Αξιοποιήθηκε το εντόπιο επιστημονικό δυναμικό. Ηλεκτροδοτήθηκε η χώρα με φθηνό ρεύμα. Η ΔΕΗ εξελίχθηκε σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής ρεύματος στον κόσμο, που διέθετε μάλιστα δικά της λιγνιτορυχεία, κατέχοντας επί πολλά χρόνια, την 2η θέση παγκοσμίως. Η παραγωγή φθηνής ενέργειας έδωσε ώθηση σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες της χώρας, της οποίας ελάχιστα νοικοκυριά έως τότε διέθεταν ηλεκτρικές συσκευές. Ο εκσυγχρονισμός αυτός άλλαξε την εικόνα της προς το εξωτερικό, δίνοντας μεγάλη ώθηση και στον τουρισμό. Η Ελλάδα, σταδιακά, χάρις στη ΔΕΗ, εξελίχθηκε σε όλα τα επίπεδα, ως χώρα δυτικού τύπου.
Επί 60 συναπτά έτη (1960-2020), τα λιγνιτορυχεία Πτολεμαϊδας βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των κυβερνώντων και των στελεχών της ΔΕΗ. Από τις αρχές του 2020, τα περισσότερα εργοστάσια της εταιρείας έχουν κλείσει ή υπολειτουργούν. Παραμένει όμως η υπερσύγχρονη μονάδα << Πτολεμαϊδα 5>>, κατασκευασμένη από τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, με διευθύνοντα σύμβουλο τον Γεώργιο Περιστέρη. Η λειτουργία της μονάδας έχει δώσει έως σήμερα παράταση στη χρήση του λιγνίτη, ως εφεδρικής πηγής ενέργειας, στο κέντρο της ΔΕΗ.
Και φτάνουμε στην ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ.
Στην απολιγνιτοποίηση, η οποία από κάποιους θεωρείται βίαιη αλλά είχε ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια χωρίς κανένα προγραμματισμό από προηγούμενες κυβερνήσεις
Υπάρχει γύρω μας πολύς κόσμος που θεωρεί ότι χάνουμε από την Απολιγνιτοποίηση και ότι μας κοστίζει πολιτικά
Ότι είναι ένα ταμπού για μας, και ότι φοβόμαστε να μιλήσουμε για αυτή.
ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΕΡΗΦΑΝΟΙ ΓΙΑ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ
Οι αριθμοί ΑΠΟΔΕΙΚΝΎΟΥΝ την τεράστια πτώση του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα από το 2013 και μετά
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν έκανε απολύτως τίποτα για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση.
Άφησε χιλιάδες εργολαβικούς εργαζόμενους να απολύονται κατά την περίοδο 2017-2018.
Δεν έκανε όμως και τίποτα για να εξασφαλίσει χρηματοδοτήσεις στο πλαίσιο της δίκαιης μετάβασης !!!
Επιτέλους βρέθηκε μία κυβέρνηση, αυτή της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη που είχε το θάρρος να πάρει το πολιτικό κόστος και να πει το αυτονόητο !!!!
Ότι Δηλαδή πρέπει να διεκδικήσουμε χρήματα από την Ευρώπη !
Και το ΚΑΤΑΦΕΡΑΜΕ!!!
Εξασφαλίσαμε ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ για να γίνουν μεγάλες επενδύσεις στην περιοχή.
Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για την ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ αλλά δεν θέλω να σας κουράσω.
Σήμερα βρισκόμαστε συγκεντρωμένοι εδώ για να γιορτάσουμε την κυκλοφορία του βιβλίου “Η ιστορία των λιγνιτών της Δυτικής Μακεδονίας (1925-1957) και ο Μικρασιάτης Γεώργιος Παυλίδης”.
_Συγχαρητήρια στη ΔΕΗ, για την ιδιαίτερα προσεγμένη έκδοση.
_Συγχαρητήρια στους Συλλόγους Μικρασιατών και Ποντίων για την πρωτοβουλία και τη διοργάνωση της εκδήλωσης.
_Συγχαρητήρια σε εσένα αγαπητή μου Μιράντα,
για τη δική σου τόλμη … και
για την εξαιρετικά τεκμηριωμένη αποτύπωση των γεγονότων της ενεργειακής ιστορίας μας.
Εύχομαι το βιβλίο να είναι καλοτάξιδο, γιατί αποτελεί εφόδιο για τις νέες γενιές.
Για να μάθουν οι νεότεροι την ιστορία του λιγνίτη αλλά κυρίως την πορεία της ζωής ενός αξιόλογου Μικρασιάτη πρόσφυγα που άφησε την αλησμόνητη πατρίδα του και πρωταγωνίστησε επαγγελματικά και ανθρώπινα στον τόπο μας.
Για να μάθουν πως τα λόγια του Καζαντζάκη δεν είναι μόνο στο μάθημα της Λογοτεχνίας…. Γίνονται και πράξη από κάποιους…
«Ν’ αγαπάς την ευθύνη.
Να λες, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης.
Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.»
Καλοτάξιδο, λοιπόν!
Σας ευχαριστώ!
