Η ρήξη χιαστού και η ρήξη μηνίσκου είναι και οι δύο πιο συχνοί τραυματισμοί στο γόνατο, ιδιαίτερα μεταξύ των αθλητών, αλλά επηρεάζουν διαφορετικές δομές μέσα στο γόνατο και έχουν ξεχωριστά χαρακτηριστικά και επιπτώσεις.
Ανατομία και Λειτουργία: Η άρθρωση του γονάτου έχει δύο χιαστούς συνδέσμους: τον πρόσθιο χιαστό (ACL) και τον οπίσθιο χιαστό (PCL). Αυτοί οι σύνδεσμοι διασταυρώνονται μεταξύ τους μέσα στην άρθρωση του γονάτου, σταθεροποιώντας το γόνατο και ελέγχοντας την κίνησή του προς τα μπροστά και πίσω.
Αιτίες τραυματισμού: Οι τραυματισμοί του ACL είναι πιο συχνοί από τους τραυματισμούς PCL. Συχνά συμβαίνουν κατά τη διάρκεια κάποια έντασης δραστηριότητας που περιλαμβάνει ξαφνικές στάσεις, αλλαγές κατεύθυνσης ή άμεση πρόσκρουση στο γόνατο. Αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και το σκι συμβάλλουν συχνά σε αυτούς τους τραυματισμούς.
Συμπτώματα και διάγνωση: Τα συμπτώματα μιας ρήξης χιαστού συνδέσμου περιλαμβάνουν τον πόνο, το πρήξιμο και την αστάθεια στο γόνατο. Η διάγνωση γίνεται συνήθως μέσω φυσικής εξέτασης και επιβεβαιώνεται συνήθως με μαγνητική τομογραφία ή άλλη ακτινογραφία.
Θεραπεία: Η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα του τραυματισμού και τον τρόπο ζωής του ασθενούς. Οι μη χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν φυσικοθεραπεία και σιδεράκια γονάτων. Η χειρουργική επέμβαση, συχνά περιλαμβάνει την αποκατάσταση των συνδέσμων και θεωρείται για όσους ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες υψηλού επιπέδου και γίνεται προκειμένου να αντιμετωπιστούν σημαντικές αστάθειες στο γόνατο.
Ρήξη μηνίσκου
Ανατομία και λειτουργία: Οι μηνίσκοι είναι δύο κομμάτια χόνδρου στο γόνατο που βρίσκονται ανάμεσα στο μηριαίο οστό (μηριαίο) και το οστό της κνήμης (κνήμη). Λειτουργούν ως αμορτισέρ και σταθεροποιούν το γόνατο.
Αιτίες τραυματισμού: Η ρήξη μηνίσκου μπορεί να προκύψει λόγω τραύματος, συχνά στους αθλητές ή εκφυλιστικά σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας λόγω φθοράς.
Συμπτώματα και διάγνωση: Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία, δυσκολία στην κάμψη του γονάτου και η αίσθηση που έχει το γόνατο στο να μην «κλειδώνει» ή να μην «πιάνει» σωστά το γόνατο. Η διάγνωση γίνεται συνήθως μέσω κλινικής εξέτασης και ακτινογραφίας, συνήθως με μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία: Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο και τη θέση της ρήξης, καθώς και την ηλικία και το επίπεδο φυσικής κατάστασης του ασθενούς. Οι επιλογές που έχει ο ασθενής στην αρχή είναι ξεκούραση, επικάλυψη με πάγο και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των μυών γύρω από το γόνατο. Η χειρουργική επέμβαση προτείνεται σαν επιλογή, όπως μηνισκεκτομή (αφαίρεση του κατεστραμμένου μηνίσκου) ή αποκατάσταση μηνίσκου, σε περιπτώσεις σοβαρές ή επίμονες.
Αποθεραπεία και αποκατάσταση
Ρήξη χιαστού συνδέσμου: Μετά την επέμβαση, η αποκατάσταση είναι ζωτικής σημασίας. Περιλαμβάνει ασκήσεις για την ανάκτηση της δύναμης και της κινητικότητας των γονάτων. Η περίοδος αποκατάστασης μπορεί να κυμαίνεται από έξι μήνες έως και ένα χρόνο, ανάλογα με διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης του προγράμματος αποκατάστασης από τον ασθενή.
Ρήξη μηνίσκου: Ο χρόνος αποθεραπείας ποικίλλει ανάλογα με τη θεραπεία. Η μη χειρουργική αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει μερικές εβδομάδες, ενώ η μετεγχειρητική αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο, ανάλογα με την έκταση της αποκατάστασης και τη δέσμευση του ασθενούς στη φυσικοθεραπεία.
Πρόληψη
Ενδυνάμωση και προετοιμασία: Η τακτική άσκηση που ενισχύει τους μύες γύρω από το γόνατο μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη αυτών των τραυματισμών. Αυτό περιλαμβάνει την εστίαση στον τετρακέφαλο και τους οπίσθιους μηριαίους για τη σταθερότητα των χιαστών συνδέσμων και τη συνολική υγεία του γόνατος για την ακεραιότητα του μηνίσκου.
Κατάλληλες τεχνικές και εξοπλισμός: Η χρήση της σωστής τεχνικής σε αθλήματα και καθημερινές δραστηριότητες, μαζί με κατάλληλο εξοπλισμό όπως καλά παπούτσια, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμών στο γόνατο.
Προθέρμανση και αποθεραπεία: Οι σωστές ασκήσεις προθέρμανσης και αποθεραπείας πριν και μετά τη σωματική δραστηριότητα είναι απαραίτητες για τη σωστή κατάσταση των γονάτων και την πρόληψη τραυματισμών.
