Κι όμως η (πρώην λιθανθρακική) Περιφέρεια της Κάτω Σιλεσίας στην Πολωνία διαχειρίζεται με επιτυχία τη Μετάβαση.
Την προηγούμενη εβδομάδα μαζί με τους, Κώστα Φιλιππίδη και Βαγγέλη Νομικό, στο πλαίσιο του προγράμματος JTPeers, επισκεφτήκαμε την Πολωνία προκειμένου να διαπιστώσουμε πώς εξελίσσεται η μετάβαση στην Περιφέρεια της Νότιας Σιλεσίας.
Μετά την δεκαετία του 1990 και το κλείσιμο πολλών ορυχείων λιθάνθρακα (κλειστού τύπου), η περιοχή αυτή βρέθηκε στη δίνη μιας βαθιάς κοινωνικής και οικονομικής κρίσης. Ανεργία, φυγή των νέων, εγκληματικότητα και φτώχεια, ήταν για πολλά χρόνια μερικά από τα χαρακτηριστικά της επόμενης μέρας.
Σήμερα όμως η Νότια Σιλεσία, έπειτα από την εφαρμογή πετυχημένων πολιτικών μετάβασης, έχει μετατραπεί σε ένα σύγχρονο βιομηχανικό κέντρο στην καρδιά της Ευρώπης, με την ανεργία να είναι σταθερά κάτω από το μέσο όρο της Πολωνίας.
Η αξιοποίηση της θετικής εμπειρίας άλλων περιοχών μετάβασης, (όπως εκείνες του Ρουρ στην Γερμανία), η ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, η ορθή αξιοποίηση των ανθρακικών υποδομών (κτίρια, εκτάσεις, εγκαταστάσεις) για νέες χρήσεις, η καλή συνεργασία μεταξύ των φορέων και η σωστή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων έφεραν ένα πετυχημένο αποτέλεσμα σε έναν τόπο που βίωσε ένα σοκ την δεκαετία του 1990 από την κατάρρευση της ανθρακικής βιομηχανίας στην Πολωνία.
Αυτά τα συμπεράσματα προέκυψαν από τις συζητήσεις και τις επαφές με δημάρχους, τοπικούς επιχειρηματίες και φορείς των περιοχών που επισκεφτήκαμε.
Ταυτόχρονα είχαμε και την ευκαιρία να μιλήσουμε για τη σημασία, τις προοπτικές αλλά και τα προβλήματα των υπό ανάπτυξη Ενεργειακών Κοινοτήτων σε Ελλάδα και Πολωνία, οι οποίες κατά κοινή ομολογία είναι ένα σημαντικό εργαλεία για μια πραγματικά Δίκαιη Ενεργειακή Μετάβαση.
Ένα ιδιαίτερο στοιχείο που αναδείχτηκε από τις συζητήσεις, είναι η σημασία του συμμετοχικού σχεδιασμού και του ενεργού ρόλου της τοπικής κοινωνίας. Στη Σιλεσία τον πρώτο λόγο στη Μετάβαση έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση και όχι το κράτος. Αντίθετα στη Δυτική Μακεδονία η κεντρική διοίκηση κόβει και ράβει, ενώ η Αυτοδιοίκηση είναι κομπάρσος.
Η επίσκεψη έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος JTPeers της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν, ο Αναπτυξιακός Οργανισμός της περιοχής Zazavje της Σλοβακίας, η Περιφέρεια της Νότιας Σιλεσίας από την Πολωνία και ο Οργανισμός Ενεργών Νέων Φλώρινας (Ο.Ε.Ν.Ε.Φ.) από την Ελλάδα. Οι εταίροι επικεντρώθηκαν στα παρακάτω θέματα:
- Αποκατάσταση και αξιοποίηση εδαφών των παλιών ορυχείων
- Δημιουργία θέσεων εργασίας και συμμετοχή των νέων
- Αξιοποίηση της ανθρακικής κληρονομιάς των περιοχών Μετάβασης
- Ενεργειακές Κοινότητες.
Κλείνοντας να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον Οργανισμό Ενεργών Νέων Φλώρινας, διότι μου έδωσε την ευκαιρία να είμαι μέλος της αντιπροσωπείας της περιοχής μας και να συμμετέχω στις εργασίες της τριμερούς συνάντησης, που πραγματοποιήθηκε στη Νότια Σιλεσία της Πολωνίας.
