Πολύ συχνά γονείς με παιδάκια περίπου 3 ετών προβληματίζονται για την εξέλιξη της ομιλίας του. Ανησυχούν για το αν όλα εξελίσσονται σύμφωνα με το αναμενόμενο ή αν είναι καλό να απευθυνθούν σε έναν ειδικό. Η καθυστέρηση ομιλίας μπορεί να αποτελεί μέρος της ανάπτυξης, όμως μπορεί να αποτελεί και μέρος μια βαθύτερης δυσκολίας που αντιμετωπίζει ένα παιδί. Είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί έγκαιρα ώστε να αποφευχθούν μετέπειτα ελλείμματα στη κοινωνική, συναισθηματική και ακαδημαϊκή ζωή του παιδιού.
Τι είναι η καθυστέρηση ομιλίας;
Η καθυστέρηση ομιλίας συμβαίνει όταν ένα παιδί αργεί, καθυστερεί να κατακτήσει ένα στάδιο λόγου αντίστοιχο με τη χρονολογική του ηλικία. Διακρίνεται στην πρωτογενή και δευτερογενή καθυστέρηση. Η πρωτογενής καθυστέρηση συμβαίνει όταν καθυστερούν οι γλωσσικές δεξιότητες και η ομιλία του παιδιού σε σχέση με άλλες δεξιότητες χωρίς κάποια σαφή αιτιολογία. Η δευτερογενής καθυστέρηση συμβαίνει όταν οι γλωσσικές δεξιότητες και η ομιλία καθυστερούν, ως αποτέλεσμα γνωστής αιτιολογίας {απώλεια ακοής (μερικής ή ολικής), αυτισμός, εγκεφαλική παράλυση κ.α.}
Ποια τα χαρακτηριστικά των παιδιών με καθυστέρηση ομιλίας;
Σύμφωνα με έρευνες η ομιλία των παιδιών με καθυστέρηση χαρακτηρίζεται από:
- Απόκτηση νέων λέξεων με πιο αργό ρυθμό
- Συνδυάζουν λέξεις σε φράσεις με πιο αργό ρυθμό
- Χρησιμοποιούν συχνότερα εξωλεκτική επικοινωνία (χειρονομίες)
- Στα 2 έτη έχουν εκφραστικό λεξιλόγιο περίπου 20 λέξεων
- Στα 3 έτη κάνουν προτάσεις με 2-3 λέξεις.
- Δυσκολία στη σύνταξη
- Δυσκολία στη χρήση γραμματικής
Η εξέλιξη της ομιλίας είναι μια σύνθετη διαδικασία παρόλο που πολλές φορές δεν φαίνεται έτσι. Ο πρώτος χρόνος ζωής ενός παιδιού είναι πολύ σημαντικός για την ανάπτυξη και εξέλιξή του. Για να έχουμε ομιλία είναι απαραίτητο να έχουμε κατακτήσει τις επικοινωνιακές δεξιότητες όπως βλεμματική επαφή, εναλλαγή σειράς καθώς και αναμονή. Έχοντας τες κατακτήσει σιγά-σιγά ξεκινάει το βάβισμα, η ηχολαλία, η χρήση απλών λέξεων και μετέπειτα σύνθετων δομών της γλώσσας.
Σε τι μπορεί να οφείλεται η καθυστέρηση ομιλίας;
- φύλο (σύμφωνα με έρευνες τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εμφανίζουν καθυστέρηση ομιλίας)
- γενετικοί παράγοντες ( συγγενής πρώτου βαθμού με ίδια ή παρόμοια δυσκολία στον λόγο)
- περιγενετικοί παράγοντες (πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης)
- περιβαλλοντικοί παράγοντες (ανεπαρκές γλωσσικό πρότυπο στην οικογένεια, η έλλειψη ποσοτικών και
ποιοτικών ερεθισμάτων, η διγλωσσία, η ψυχοσυναισθηματική στέρηση και η κακοποίηση
του παιδιού) - μέση ωτίτιδα
Καθυστέρηση ομιλίας μπορεί είναι μια εκδήλωση πολυάριθμων διαταραχών (Αlexander 1999) όπως:
- Νοητική υστέρηση
- Απώλεια ακοής
- Καθυστέρηση ωρίμανσης (αναπτυξιακή καθυστέρηση της γλώσσας)
- Εκφραστική γλωσσική διαταραχή
- Διγλωσσία
- Αυτισμός
- Επιλεκτική αλαλία
Μπορεί ο λογοθεραπευτής να αντιμετωπίσει την καθυστέρηση ομιλίας;
Ναι, ο λογοθεραπευτής με βάση το ιατρικό ιστορικό και μια αξιολόγηση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων του παιδιού, του εκφραστικού και αντιληπτικού λεξιλογίου καθώς και μια στοματοπροσωπική εξέταση είναι σε θέση να κατανοήσει τις ικανότητες και αδυναμίες του παιδιού. Επίσης να κατανοήσει εάν υπάρχει πρωτογενής ή δευτερογενής καθυστέρηση. Στη συνέχεια ο λογοθεραπευτής μαζί με τους γονείς θα συζητήσουν το θεραπευτικό πρόγραμμα το οποίο στήνεται με βάση το δυναμικό του παιδιού και τις ανάγκες τις οικογένειας.
Γράφει η λογοθεραπεύτρια
Ελένη Δάρδα
Τηλ 2461304479
