Διεθνές Συνέδριο για το Άστικο Εκθεσίωμα
Κάθε 1 ευρώ που επενδύεται σε δράσεις «πράσινης κινητικότητας & πρασίνισμα» αποδίδει 57-143€
Σε περιοχές με χαμηλό εισόδημα οι πολίτες υφίστανται υψηλότερα PM & θόρυβο
Μειώστε πρώτα την ανισότητα-Οι επενδύσεις στην υγεία αποδίδουν γρήγορα
Για κάθε ένα ευρώ που επενδύεται σε δράσεις που βελτιώνουν το αστικό εκθεσίωμα, το αντίκτυπο στην Δημόσια Υγεία κυμαίνεται από 57 έως 143 ευρώ. Αυτό είναι ένα μόνο από τα πολύτιμα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν ερευνητές από οκτώ πόλεις της Ευρώπης (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Μιλάνο, Μαδρίτη, Μονπελιέ, Στουτγκάρδη, Αμπερντήν, Άρχους ) στη διάρκεια του πενταετούς ερευνητικού έργου URBANOME.
Οι ερευνητές μοιράστηκαν τα σημαντικά συμπεράσματα με επιστήμονες, φοιτητές και το κοινό, κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Συνεδρίου που διοργανώνεται από το EnvELab και διεξάγεται στο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ στις 7 και 8 Ιουλίου.
Συνοπτικά τα πιο σημαντικά συμπεράσματα:
- Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των πολιτών είναι ο βασικότερος παράγοντας που καθορίζει την έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που επιβαρύνουν την υγεία.
- Οι κάτοικοι που ζουν σε περιοχές με χαμηλό εισόδημα υφίστανται υψηλότερες συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων PM αλλά και επίπεδα όχλησης από θόρυβο.
- Η χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς μειώνει την έκθεση στους ρύπους. Η χρήση ποδηλάτου ή η μηχανοκίνητη ποδηλασία αυξάνουν την εισπνεόμενη δόση με βάση την δομή των Ελληνικών αστικών κέντρων, παρόλο που ενισχύουν την σωματική δραστηριότητα.
- Η εγγύτητα κατοίκησης σε βιομηχανικές και ρυπασμένες περιοχές αφήνει ένα αποτύπωμα λιπιδικού στρες (καρδιομεταβολικός κίνδυνος)
- Αντίθετα, η επαφή με χώρους πρασίνου μετατοπίζει τον μεταβολισμό προς την κατεύθυνση της προστασίας όπως την μείωση της φλεγμονής, την ορμονική ισορροπία και την σύνθεση νευροδιαβιβαστών, βελτιώνοντας παράλληλα την πνευματική υγεία
- Η ποιότητα της διατροφής επηρεάζει άμεσα βασικούς μεταβολίτες (π.χ. η κατανάλωση τσαγιού μειώνει την κορτιζόλη) ενώ το κάπνισμα και το άτμισμα την αυξάνουν
- Η τακτική άσκηση συνδέεται με την καλύτερη υγεία των νεφρών
Το πράσινο κάνει καλό στην υγεία
Η πολυ-ομική ανάλυση που έγινε στο URBANOME αποκαλύπτει ότι η υψηλή ρύπανση + η κακή διατροφή ενισχύουν τα μονοπάτια λιπιδικής υπεροξείδωσης, ενώ ο πράσινος χώρος + η διατροφή η πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, παράγουν τα μεγαλύτερα βιοχημικά οφέλη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συνδυαστικές πολιτικές που επηρεάζουν το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής
Σειρά δράσεων για το περιβάλλον και την υγεία
Όπως τονίζει ο Πρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Διευθυντής του Εργαστηρίου Envelab του ΑΠΘ που συντονίζει το πρόγραμμα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο Δημοσθένης Σαρηγιάννης «οι βιοχημικοί δείκτες που έχουμε ανακαλύψει μέσα από το επιστημονικό έργο του URBANOME επιτρέπουν την αξιολόγηση πολιτικών δράσεων για το περιβάλλον και την υγεία. Απαιτείται τώρα ομαδοποίηση παρεμβάσεων (ηπιότητα κυκλοφορίας + πρασίνισμα + υλικά με χαμηλή περιεκτικότητα σε πτητικές οργανικές ενώσεις) για τη μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων, του θορύβου και των βιοδεικτών του στρες, δίνοντας προτεραιότητα στις συνοικίες με χαμηλούς κοινωνικο-οικονομικούς δείκτες. Θα πρέπει ακόμη να ενσωματωθούν βιοδείκτες διατροφής όπως η L-τυροσίνη ώστε να γίνεται παρακολούθηση ρουτίνας για την καταγραφή οφελών, εκτός από αυτές των περιβαλλοντικών μετρήσεων. Στόχος μας είναι η εδραίωση της Επιστήμης του Εκθεσιώματος στην Αστική Διαχείριση και στα πολεοδομικά καταστατικά έως το 2030, ώστε να επιτύχουμε τους στόχους της ΕΕ για μηδενική ρύπανση και ισότητα στην υγεία»
Οι ερευνητές προτρέπουν:
Μειώστε πρώτα την ανισότητα: Μια μέτρια μείωση της κυκλοφορίας κατά 10 % μειώνει ήδη τον θόρυβο αιχμής κατά 28 % και την έκθεση σε σωματίδια κατά 22 % – το μεγαλύτερο μέρισμα για την ισότητα της υγείας ανά δαπανώμενο ευρώ.
Οι επενδύσεις στην υγεία αποδίδουν γρήγορα: Τα πιλοτικά πακέτα “πράσινης κινητικότητας συν πρασίνισμα” επιστρέφουν 57 έως 143 ευρώ για κάθε 1 ευρώ και αποφέρουν έως και 14 χιλ. ευρώ καθαρό όφελος ανά κάτοικο, ενώ παράλληλα δημιουργούν θέσεις εργασίας και μειώνουν τις εκπομπές CO₂.
Μετρήσιμα κέρδη ευημερίας μέσα σε λίγους μήνες: Οι παρεμβάσεις μείωσαν την αντιλαμβανόμενη ρύπανση σε όλες τις ηλικίες, μείωσαν τις διαταραχές του ύπνου-αναπνοής και την ενόχληση, με ισχυρότερα οφέλη στους νεότερους και στους ηλικιωμένους με υψηλό επίπεδο κοινωνικής ασφάλισης.
Οι βιοδείκτες διατηρούν τις πολιτικές ειλικρινείς: Οι τροποποιήσιμοι μεταβολίτες (ασκορβικό οξύ, χολίνη, CoQ10, L-τυροσίνη) και τα γονίδια που ανταποκρίνονται στο στρες (π.χ. HSP90AA1) μετατοπίζονται ανάλογα με την έκθεση, επιτρέποντας τη βιολογική παρακολούθηση των επιπτώσεων πολιτικών δράσεων στην κοινωνία.
Οι ερευνητές βραβεύουν τους πολίτες
Όπως διευκρίνισε ο κ. Σαρηγιάννης, το ερευνητικό πρόγραμμα URBANOME, αλλάζοντας τη φιλοσοφία διαχείρισης των θεμάτων ρύπανσης και ποιότητας ζωής, θέτει τους πολίτες στο επίκεντρο της διακυβέρνησης των σύγχρονων αστικών κέντρων, αναπτύσσοντας μια διαδραστική σχέση μεταξύ τους και δημιουργώντας πεδίο ανάπτυξης δράσεων και συναποφάσεων, οι οποίες έχουν ως στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας και της αύξησης της ποιότητας ζωής στις πόλεις. Σε αυτό το πλαίσιο πολίτες από διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις συμμετείχαν ενεργά στην εκπόνηση ερευνών και βραβεύτηκαν για τη σημαντική συμβολή τους.
«Στόχος μας» τονίζει ο κ. Σαρηγιάννης «είναι η διαρκής και εξελικτική εμπλοκή του πολίτη, των τοπικών αρχών, των παραγωγικών φορέων, των οργανώσεων πολιτών, των κοινωνικών ομάδων. Γιατί αυτό που έχει σημασία δεν είναι απλώς να επιστρέψουμε στην κανονικότητά μας, αλλά σε μια βελτιωμένη κανονικότητα που βάζει την ανθρώπινη υγεία, την ευεξία και τη βιωσιμότητα στο κέντρο των προτεραιοτήτων μας»
