Ο οδηγός κινείται με το αυτοκίνητό του στην εξοχή έχοντας το παράθυρο ανοιχτό. Είναι αλλεργικός στο τσίμπημα μέλισσας και έχει πάθει 2 φορές αλλεργικό σοκ στο παρελθόν. Ο φόβος υπάρχει στην ψυχή του (πυροδοτείται από την ανάμνηση του γεγονότος), η ένεση αδρεναλίνης στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου και η λογική στο μυαλό του.
Η μέλισσα μπαίνει σεινάμενη κουνάμενη από το ανοιχτό παράθυρο και τον περιτριγυρίζει. Ο φόβος πυροδοτείται, εκλύει αδρεναλίνη, το αίμα μεταφέρεται μαζικότερα προς τους μυς, η καρδιά χτυπά γρήγορα, ο ιδρώτας παράγεται κρύος και άφθονος και το σώμα ετοιμάζεται για δυναμική δράση.
Η λογική τού θέτει φωναχτά και στιγμιαία το δίλημμα:
Η πρώτη επιλογή του είναι να παραμείνει ψύχραιμος και ακόμη και σε περίπτωση τσιμπήματος, το μόνο πραγματικό συμβάν θα είναι ο πόνος του δήγματος ενώ το ενδεχόμενο αλλεργικό σοκ θα αντιμετωπίσει άριστα η αδρεναλίνη στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου.
Η δεύτερη επιλογή είναι να στρίψει το τιμόνι από τον φόβο, με πιθανό αποτέλεσμα από λίγες έως πολλές χειρότερο σε σχέση με την πρώτη επιλογή.
Μονάχα που οι δύο επιλογές δε μπαίνουν ταυτόχρονα στη ζυγαριά για τον οδηγό.
Παρότι τα συναισθήματα και οι διαισθήσεις (εν προκειμένω ο φόβος) προκαλούν αστραπιαίες αντιδράσεις σε καταστάσεις κινδύνου και μας σώζουν, είναι επίσης αυτά που μπορούν να μας κάνουν κακό.
Ο οδηγός κυριεύεται από πανικό, κάνει τη στραβοτιμονιά, τρακάρει στην κολώνα μίας υπαίθριας γέφυρας και σκοτώνεται (το χειρότερο σενάριο).
Κάπου σε μια γωνιά, η λογική τραβάει τα μαλλιά της και απορεί πώς ο οδηγός δεν αντιλήφθηκε την καλύτερη από τις 2 επιλογές, παρά το γεγονός ότι η 1η επιλογή, σε οποιαδήποτε μορφή ανάλυσης, είναι αυτονόητα η ενδεδειγμένη. Η λογική θα συνεχίσει να τραβάει τα μαλλιά της σε κάθε παρόμοιο συμβάν, αδυνατώντας να προσφέρει την απαιτούμενη λύση.
Κάπως έτσι αισθάνθηκα γνωρίζοντας μία γυναίκα στη γειτονιά μου η οποία έχασε τον πατέρα της (γνωστός μου, εργαζόμενος σε νοσοκομείο) αλλά η ίδια δεν κάνει -από φόβο- το εμβόλιο. Το λάθος, βέβαια, θα ήταν να τραβήξω τα μαλλιά μου αντί να κατανοήσω το γιατί.
Το ίδιο *γιατί* μου τριβελίζει το μυαλό ενώ κάθομαι σε μία άλλη παρέα στο παγωτατζίδικο φίλου και ακούω σωρεία fake-news, από θανάτους δεκάδων φυλακισμένων που έκαναν το εμβόλιο στην Αμερική μέχρι τους εκατομμύρια εμβολιασμένους νεκρούς που μας τους κρύβουν και βεβαίως τα μυστικά συμφέροντα που επεξεργάζονται συνεχώς το κακό μας.
Η αποδόμηση των fake-news δεν είναι αρκετή, καθώς ανακαλύπτουν συνεχώς νέα και σου τα λένε με ολοένα και πιο δυνατή φωνή.
Φωνάζουν για τους 10 πολιτικούς που δεν εμβολιάστηκαν αλλά όχι για τους 1000 που εμβολιάστηκαν. Φέρουν ως παράδειγμα τους 10 αντιεμβολιαστές επιστήμονες και όχι τους 100.000 που ισχυρίζονται ότι αυτή είναι η λύση που έχουμε στα χέρια μας.
Μιλούν για δήθεν φάρμακα που βρέθηκαν ή βρίσκονται και θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν σήμερα ή χθες το εμβόλιο -βεβαίως και θα μπορούν αύριο αλλά σήμερα αυτός είναι ο δρόμος. Σηκώνουν το κινητό και δείχνουν δημοσιεύματα που μιλούν για εμβόλια-φονιάδες ενώ γύρω τους πεθαίνουν σαν τις μύγες οι ανεμβολίαστοι -οι ανεμβολίαστοι ρε γμτ.
Μιλούν για πειραματικά εμβόλια ενώ έχουν ακολουθηθεί όλες οι επιστημονικές διεργασίες για την κατασκευή τους και έχουν εμβολιαστεί δισεκατομμύρια άνθρωποι #ΔΙΣ .
Γιατί λοιπόν; Διότι ο πολίτης βιώνει πλέον μία πανδημική κρίση, η οποία του έχει δημιουργήσει έντονα αρνητικά συναισθήματα. Ο πόνος (όχι ο σωματικός, αλλά ο κάθε είδους στον άξονα πόνος/ηδονή) είναι πολυπρόσωπος -ανεργία, φτώχεια, εγκλεισμός. Ο φόβος έναντι της πανδημίας και των παρελκομένων αυτής είναι μία διαρκής δυσάρεστη κατάσταση από την οποία ψάχνει απεγνωσμένα να απεγκλωβιστεί.
Έτσι, κάποιοι αναζητούμε διέξοδο από μία δυσάρεστη κατάσταση που μας προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι αυτοί που επικαλούνται ότι δεν υπάρχει πανδημία. Δηλαδή η δημιουργία μίας ουτοπίας η οποία μάς κάνει να αισθανόμαστε περισσότερο ασφαλείς.
Άλλοι, θέλουμε να φύγουμε από τη γωνιά του ρινγκ και ψάχνουμε τον εχθρό που θα μας γεμίσει με θυμό και αντίδραση, ούτως ώστε να πολεμήσουμε τη δυσάρεστη κατάσταση. Αυτός βέβαια δεν μπορεί να είναι ο αόρατος ιός. Ίσως όμως είναι κάποια Γκρέμλιν που τον δημιούργησαν για να αφανίσουν το ανθρώπινο είδος, κάποια Γκόλουμ πονηρών φαρμακοβιομηχανιών που κάθονται πάνω από μηχανές που μετράνε χρήματα, κάποιες σατανικές οργανώσεις που θέλουν να λύσουν το δημογραφικό πρόβλημα.
Και σε αυτή την περίπτωση, η σύγκρουση ή η επιβολή πολλαπλασιάζει τα συνωμοσιολογικά σενάρια. Δεν είναι και δεν πρέπει αυτοί οι άνθρωποι να αντιμετωπιστούν ως ψεκασμένοι. Είναι ένας λανθασμένος διαχωρισμός και επιπρόσθετα, στην περίπτωση της πανδημίας υφίσταται και ο πραγματικός φόβος, αυτός των ελαχίστων αλλά υπαρκτών επιπλοκών του εμβολίου, όχι μονάχα αυτού, βέβαια, αλλά του κάθε εμβολίου. Απλά αυτό χρειάζεται το χρόνο του να γίνει αποδεκτό. Έλα όμως που δεν έχουμε χρόνο. Ή αλλιώς ο χρόνος αυτός μετριέται σε χαμένες ζωές.
Δύο είναι οι λέξεις-κλειδιά: Εμπιστοσύνη και εκπαίδευση.
- Δεν είναι θέμα ελληνικού DNA η κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου συμμετοχή σε όλα τα πεδία του εμβολιασμού -είναι ζήτημα δημοκρατίας και εμπιστοσύνης στους θεσμούς. Αυτός είναι και ο λόγος του υψηλού ποσοστού εμβολιασμένων στις ευπαθείς ομάδες που έχουν επιτύχει οι χώρες με ποιοτικότερη δημοκρατία. Όπως, βεβαίως, αυτός είναι και ο λόγος καλύτερης συμμόρφωσης των πολιτών πριν φτάσουμε στη συζήτηση της τιμωρίας και των κινήτρων για τη μεγιστοποίηση του αποτελέσματος.
Ακόμη όμως και έτσι, η διαχείριση της πανδημίας σε χώρες με καχεκτικές δημοκρατίες απαιτεί στρατηγική και ηγετική αντίληψη. Για παράδειγμα, είναι διαφορετικό, τα πέντε επιχειρήματα υπέρ του εμβολιασμού να ειπωθούν από την τηλεόραση, να διαβαστούν σε ένα έντυπο μέσο και να τεκμηριωθούν από τον οικογενειακό ιατρό του κάθε πολίτη. Το τρίτο σενάριο ενέχει και τη σχέση εμπιστοσύνης και φέρει καλύτερα αποτελέσματα. Προσωπικά, στις αμέτρητες ερωτήσεις που έχω δεχθεί για το εμβόλιο από ασθενείς μέχρι φίλους-χρήστες των social media, δεν απαντώ με επιχειρήματα αλλά με την προτροπή «κάντε το»· διότι αυτό θέλουν να ακούσουν, την ασφάλεια αναζητούν.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έπραξε στρατηγικά το ορθό, καθώς μετακίνησε τους οικογενειακούς ιατρούς σε κεντρικότερες δομές και στέρησε -κυρίως από την επαρχία- την ενημέρωση με όρους εμπιστοσύνης. Σήμερα, δίνεται το οικονομικό κίνητρο σε ιατρούς & φαρμακοποιούς. Είναι μία στρατηγική κινήτρων η οποία όπως είναι εμβαλωματική σε σχέση με την αρχική λανθασμένη στρατηγική.
- Σημασία, βέβαια, έχει, πέραν της εμπιστοσύνης να δούμε μεσοπρόθεσμα και το ζήτημα της εκπαίδευσης. Πηγαίνοντας στην αρχική υπόθεση με τη μέλισσα, αντιλαμβανόμαστε ότι οι δύο διαφορετικοί υποτιθέμενοι κόσμοι, αυτός της λογικής και εκείνος των συναισθημάτων, θα έπρεπε να είναι ένας, διασυνδεδεμένος και καλύτερα κατανοητός κόσμος.
Πλέον, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε και προσεγγίζουμε πιο ολιστικά και χωρίς τεχνητούς διαχωρισμούς μεταξύ της νόησης και του συναισθήματος. Αυτή θα είναι και μία πραγματική επανάσταση ως προς την εκπαίδευση, η ισορροπία αυτών και ανάδειξη μίας νέας δημιουργικότητας.
Η αληθινή γνώση δεν είναι απόλυτα αντικειμενική, ούτε ανεξάρτητη από πολιτιστικές αξίες και προσωπικά αισθήματα.
Η απόλυτα ορθολογιστική προσέγγιση στην εκπαίδευση και η εξορία του συναισθήματος αποτελεί επί της ουσίας μεταβίβαση δεξαμενής γνώσης και μοιάζει περισσότερο με ένα είδος μύησης.
στο φυσικό άτομο (μοναδικότητα με έμφυτα ταλέντα κ ευαισθησίες) η εκπαίδευση δεν έχει ως επίκεντρο τη γνώση αλλά το παιδί (πλην των ακαδημαικών ικανοτήτων > συνεγείρει αισθήματα, φυσική ανάπτυξη, ηθική εκπαίδευση, δημιουργικότητα).
Ζούμε σε έναν κόσμο που προχωρά γρήγορα. Και η ανθρωπότητα καλείται να κάνει τις υπερβάσεις της, να εξασκήσει την φαντασία και την αυτο-έκφραση παράλληλα με το πεδίο των δεδομένων της γνώσης (έτοιμες διαδικτυακές πλατφόρμες γνώσης), να δώσει χώρο στην ελευθερία, να επιτρέψει να αναδυθεί και μέσα από το κάθε παιδί το άτομο/πολίτης, να δει πέρα και πάνω από την διανοητική εκπαίδευση, συναισθηματική, πνευματική και σωματική καλλιέργεια (σώμα, πνεύμα, ψυχή).
Και για αυτό χρειαζόμαστε μία νέα εκπαιδευτική διαδικασία που θα βελτιώνει αρετές όπως η ενσυναίσθηση (η λεγόμενη αρετή των λίγων). Μία εκπαιδευτική διαδικασία που θα μας κάνει να βρούμε τους αληθινούς εαυτούς μας και θα συμβάλλει σε μία νέα δημιουργικότητα που θα προσθέτει στο σύνολο.
Συνοψίζοντας, η εμπιστοσύνη συνδέεται με τη δημοκρατία, άρα η βελτίωση της δημοκρατία συνεπάγεται περισσότερη εμπιστοσύνη στους θεσμούς και καλύτερη γενική αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ η παιδεία είναι το κύριο μονοπάτι της ανθρώπινης εξέλιξης και της προόδου.
Πριν, λοιπόν, δείξουμε με το δάχτυλο τους διαφωνούντες του εμβολιασμού, πρέπει να έχουμε αναλύσει τα *γιατί* διότι από εκεί θα προκύψουν οι απαντήσεις· ειδάλλως θα αναλωθούμε σε άσκοπες συγκρούσεις και διχαστικές λογικές.
Έχει γράψει κάτι ο Τίτος Πατρίκιος που θα μπορούσε να ορίζει την πρόοδο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο: ”Είμαστε ό,τι δεν έχουμε γίνει ακόμα -μέσα μας σφυροκοπάει η σκαλωσιά του μέλλοντος”.
«Προς την παγκόσμια προοδευτικότητα» #Branko_Milanovic
Από τους σπουδαιότερους οικονομολόγους του καιρού μας ο Σέρβος-Αμερικανός Μπράνκο Μιλάνοβιτς, επιχειρεί σε άρθρο του στο Social Europe να καθορίσει μια ατζέντα για όσους προσδιορίζονται ως «Παγκόσμιοι Προοδευτικοί» (GPs). «Προοδευτικοί» περιλαμβάνοντας όλους εκείνους που ταυτίζονται με τα ευρεία αριστερά κινήματα, από τους μαρξιστές έως τους σοσιαλδημοκράτες, ακόμα και ως τα όρια των φιλελεύθερων (με την αμερικανική έννοια του όρου). Και «Παγκόσμιοι» καλύπτοντας ζητήματα τα οποία, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, μπορούν να επιδιωχθούν ενεργά σε παγκόσμια κλίμακα, σε αντίθεση με το εθνικό επίπεδο.
Ποιοι είναι οι τομείς όπου μπορούν να καθοριστούν τέτοιες παγκόσμιες προσεγγίσεις; Ο Μιλάνοβιτς αναφέρει τις εξής επτά:
- Οικονομική ανάπτυξη: Ως την απαραίτητη προϋπόθεση για τη μείωση της παγκόσμιας φτώχειας, κάτι που αποτελεί σήμερα το πιο σημαντικό έργο που πρέπει να επιτευχθεί τον 21ο αιώνα. Παράλληλα η ανάπτυξη στις φτωχές και μεσαίου εισοδήματος χώρες θα μειώσει επίσης την παγκόσμια ανισότητα.
- Κλιματική αλλαγή: Αν η οικονομική ανάπτυξη είναι ο πιο σημαντικός παγκόσμιος στόχος, πρέπει να αντισταθμιστεί με μεθόδους ελέγχου του κλίματος: «πράσινη ανάπτυξη» που επιφέρει η κατάλληλη (και επιδοτούμενη) τεχνολογία και αλλαγές στα πρότυπα κατανάλωσης μέσω επιδοτήσεων και φόρων.
- Διεθνής βοήθεια: Οι πλούσιες χώρες οφείλουν να αναγνωρίσουν τελικά τη δέσμευσή τους (που έγινε περισσότερο από μισό αιώνα πριν) να μεταφέρουν το 0,7% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους σε βοήθεια σε φτωχές χώρες. Και αυτό δεν μπορεί να συγχέεται με καθαρά εμπορικές συναλλαγές (όπως άμεσες ξένες επενδύσεις) ή με δάνεια από εθνικούς ή διεθνείς οργανισμούς ανάπτυξης που είναι μόνο μια μερική βοήθεια.
- Μετανάστευση: Η αρχή των ίσων ευκαιριών για όσους σκέφτονται παγκοσμίως, σημαίνει ίσες ευκαιρίες σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου – όχι μόνο εντός της χώρας τους. Η παγκοσμιοποίηση περιλαμβάνει την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, αγαθών, υπηρεσιών και τεχνολογίας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζονται διαφορετικά.
- Τεχνολογία: Ένας από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των φτωχών χωρών είναι η μεταφορά τεχνολογίας από τις πλούσιες, κάτι που αποτελεί δηλωμένο στόχο εδώ και δεκαετίες.
- Φορολογία: Η διεθνής φορολόγηση –όπως επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, ή, πιο φιλόδοξα, ένας παγκόσμιος φόρος επί των πιο ρυπογόνων δραστηριοτήτων– πρέπει να οδηγήσει στη δημιουργία μιας παγκόσμιας φορολογικής αρχής.
- Ισότητα μεταξύ χωρών : Η μεταχείριση όλων των χωρών συνεπάγεται εξίσου μη παρέμβαση στις εσωτερικές τους υποθέσεις, εφόσον αυτές δεν έχουν επιπτώσεις πέραν των συνόρων τους, και ότι διεθνείς θεσμοί όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που οικοδομήθηκαν στην αρχή ότι οι πλουσιότερες χώρες έχουν μεγαλύτερα δικαιώματα, πρέπει να αναγκαστούν να κινηθούν προς μια μεγαλύτερη ισότητα.
Τι δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παγκοσμίως; Τα ζητήματα εκείνα που ανήκουν στις ανισότητες των ευκαιριών που συνδέονται με το ιστορικό κάποιου (πλούτος γονέων), το φύλο, τη φυλή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, και μπορούν να αντιμετωπιστούν σε εθνικό επίπεδο με γενναίες μεταρρυθμίσεις, και τα ζητήματα που αφορούν στις ανισότητες στο αποτέλεσμα του εισοδήματος και του πλούτου που μπορούν να αντιμετωπιστούν, μέσω της υψηλότερης φορολογίας της κληρονομιάς, της πιο προσιτής εκπαίδευσης, των υψηλότερων φόρων εισοδήματος για τους πλούσιους και της αποκέντρωσης του οικονομικού πλούτου (μέσω της συμμετοχής των εργαζομένων).
Τέλος φιλοσοφικά και πολιτικά ζητήματα, όπως η αποξένωση της εργασίας (μισθωτή εργασία σε αντίθεση με την εργασία που παίζει καινοτόμο ρόλο), η υπερ-εμπορευματοποίηση της καθημερινής ζωής και τα πολιτικά συστήματα διαφορετικών χωρών δεν μπορεί να συμπεριληφθούν επειδή είναι αδύνατον να επιτευχθεί παγκόσμια συναίνεση για αυτά – ακόμη και μεταξύ των προοδευτικών. Έτσι τέτοιου είδους στόχοι πρέπει να μείνουν στην άκρη.
Σύμφωνα με τον Μιλάνοβιτς η Παγκόσμια Προοδευτικότητα προσπαθεί να συνδυάσει στοιχεία από την ατζέντα της «νέας διεθνούς οικονομικής τάξης» (ΝΙΕΟ) της δεκαετίας του ’70, η οποία έδωσε προτεραιότητα σε χώρες (ειδικά σε εκείνες που είχαν προηγουμένως αποικιστεί), και στην νεοφιλελεύθερη ατζέντα των βασικών αναγκών, η οποία επικεντρώθηκε μόνο στα άτομα.
Το ελάττωμα του NIEO ήταν ότι έδωσε πάρα πολλή δύναμη στα έθνη-κράτη, που πολύ συχνά αγνόησαν τις ανάγκες των πολιτών τους. Το ελάττωμα του νεοφιλελευθερισμού ήταν ότι υπερκέρασε εντελώς το έθνος-κράτος και έδωσε τη δύναμη να αποφασίζουν τι έχει σημασία, οι διεθνείς οργανισμοί που οι ίδιοι ελέγχονταν από τον παγκόσμιο βορρά. Η νέα παγκόσμια προοδευτικότητα πρέπει να αποφύγει και τις δύο αυτές παγίδες.
* Oλόκληρο το αρχικό κείμενο και μία ελεύθερη δική μας μετάφραση εδώ
«Ουτοπικό ή αναπόφευκτο; Μια εβδομάδα τεσσάρων ημερών είναι και τα δύο» #James_Plunkett
Ο James Plunkett γράφει στο Prospect Magazine για το αξιοσημείωτο πείραμα της Ισλανδίας.
Από το 2015 έως το 2019, η χώρα διεξήγαγε τη μεγαλύτερη δοκιμή στον κόσμο για μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, και τη προηγούμενη Δευτέρα τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν. Η δοκιμή, ήταν «συντριπτική επιτυχία», μειώθηκε το άγχος ενώ η παραγωγικότητα διατηρήθηκε ή βελτιώθηκε.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η ιδέα ήταν πάντα μια πιο συντηρητική πρόταση από ό,τι φαίνεται να πιστεύουν οι επικριτές της. Το 1870, ο τυπικός εργαζόμενος σε μια δυτική οικονομία εργαζόταν περίπου 3.000 ώρες το χρόνο. Το 2017 ο αριθμός αυτός είχε σχεδόν μειωθεί στο μισό, λίγο κάτω από 1.600 ώρες. Τα πραγματικά εισοδήματα αυξήθηκαν περίπου έξι φορές την ίδια περίοδο. Εάν απλώς προβάλλετε αυτές τις τάσεις προς τα εμπρός θα φτάσετε στο μέσο όρο της εβδομάδας τεσσάρων ημερών κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Στις αρχές του 19ου αιώνα η επαγγελματική ζωή στη Βρετανία ανατράπηκε από την τεχνολογία, και στην αρχή οι εργοδότες ήταν τόσο αποφασισμένοι να λειτουργούν αδιάκοπα τα πρόσφατα μηχανοποιημένα εργοστάσιά τους, που οι ώρες εργασίας αυξήθηκαν.
Μέχρι το 1830, ήταν σαφές ότι αυτή η προσέγγιση απέτυχε. Οι εργαζόμενοι ήταν εξαντλημένοι και ο Disraeli έγραψε ότι «τη Δευτέρα και την Τρίτη ολόκληρος ο πληθυσμός είναι μεθυσμένος».
Αλλά τότε τα προοδευτικά αφεντικά άρχισαν να ξυπνούν – πειραματίστηκαν με τη μείωση των ωρών και βρήκαν τους εργαζομένους τους να έχουν πολύ «περισσότερη ενέργεια και ευφυΐα» μετά την περικοπή των ωρών. Ένα κοινωνικό κύμα αλλαγής, ωστόσο, δεν θα μπορούσε ποτέ να καθοδηγηθεί μόνο από μερικές προοδευτικές επιχειρήσεις.
Τα επόμενα 150 χρόνια, δύο άλλοι παράγοντες έπαιξαν ρόλο: η ηγεσία του κράτους και η πίεση των συνδικάτων. Είναι μισό-ξεχασμένο σήμερα, γιατί στις περισσότερες από τις ζωντανές αναμνήσεις μας η ανεργία και οι μισθοί ήταν μεγαλύτερες ανησυχίες των συνδικάτων από τη μείωση των ωρών. Αλλά στις πρώτες δεκαετίες του εργατικού κινήματος, ο ελεύθερος χρόνος ήταν τόσο υψηλή προτεραιότητα όσο και η αμοιβή – μερικές φορές ακόμη και υψηλότερη.
Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Μόλις αρκετοί άνθρωποι άρχισαν να τακτοποιούν τη ζωή τους στον ρυθμό μιας πενταήμερης εβδομάδας, ο πολιτισμός – με τη μορφή τουρισμού, αθλητικών θεαμάτων και κινηματογράφου – αναπτύχθηκε γύρω από το weekend του Σαββατοκύριακου, και στην πορεία εδραιώθηκε.
Οι παραλληλισμοί μεταξύ της αρχικής βιομηχανικής επανάστασης και του σήμερα είναι προφανείς. Για 30 χρόνια, καθώς ένα νέο κύμα τεχνολογικής αλλαγής επαναπροσδιορίζει την επαγγελματική μας ζωή, οι έρευνες έχουν δείξει τεράστιες αυξήσεις στην ένταση και το ρυθμό της εργασίας. Μπορεί να μην δουλεύουμε περισσότερες ώρες από τους προγενέστερους, αλλά τώρα οι μισοί από εμάς λένε ότι είναι “πάντα” ή “συχνά” εξαντλημένοι στο τέλος μιας εργάσιμης ημέρας.
Το κράτος έχει έναν ρόλο στην διαχείριση του ελεύθερου χρόνου για έναν επιπλέον λόγο: η διακοπή της εργασίας μπορεί να είναι πιο πολύτιμη όταν είναι συντονισμένη, επειδή ένα μεγάλο μέρος της αξίας της οφείλεται στην κοινή χρήση. Τα Σαββατοκύριακα είναι ξεχωριστά όχι μόνο επειδή είμαστε εκτός εργασίας, αλλά επειδή οι φίλοι και η οικογένειά μας είναι συχνά και αυτοί εκτός εργασίας.
Τίποτα δεν το δείχνει πιο ξεκάθαρα από ό, τι συνέβη τη μία φορά που τα σαββατοκύριακα καταργήθηκαν. Το 1929, η Σοβιετική Ένωση έκανε μια άθλια προσπάθεια να διαλύσει το Σαββατοκύριακο και να το αντικαταστήσει με έναν συνεχή κύκλο κυλιόμενων ημερών ανάπαυσης, ώστε η παραγωγή να μην σταματήσει ποτέ. Όπως έγραφε μια επιστολή διαμαρτυρίας προς την Pravda, την εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος, «Τι μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι αν οι γυναίκες μας βρίσκονται στο εργοστάσιο, τα παιδιά μας στο σχολείο και κανείς δεν μπορεί να μας επισκεφτεί; Δεν είναι διακοπές αν πρέπει να τις απολαμβάνουμε μόνοι μας”. Περιττό να πούμε ότι αυτή η πολιτική απέτυχε.
Όλα αυτά μας οδηγούν πίσω στην Ισλανδία. Προοδευτικές επιχειρήσεις που είναι πρόθυμες να πειραματιστούν, ένα εργατικό κίνημα που διαπραγματεύεται συλλογικές συμβάσεις και μια κυβέρνηση που είναι πρόθυμη να ηγηθεί, όλα αυτά που οδήγησαν σε μια αλλαγή ζωής μέσω της ανάπτυξης του ελεύθερου χρόνου στο παρελθόν. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι η ίδια προσέγγιση μπορεί να κάνει την εβδομάδα των τεσσάρων ημερών μια επιτυχία – μία από αυτές τις ισχυρές ιδέες που αρχικά μοιάζουν ουτοπικές και στη συνέχεια εμφανίζονται ξαφνικά ως η νέα κοινή λογική.
** Oλόκληρο το αρχικό κείμενο και μία ελεύθερη δική μας μετάφραση εδώ
*Τα σκίτσα δια χειρός Χρήστου Παπανίκου. Οι διάλογοι του φλύαρου του Ντέμοκρατ. **Οι νέοι αναγνώστες του Ντέμοκρατ μπορείτε να περιηγηθείτε στα προηγούμενα newsletters πατώντας εδώ
