Διαβάζουμε:
«Ήταν υποθέσεις εργασίας. Δεν αναφέρονται πουθενά στα εγκεκριμένα προγράμματα και οι τέσσερις που μπήκαν ήταν ενδεικτικές», δηλώνει η πλευρά που «τρέχει» σήμερα το πρόγραμμα Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση 2021-2027 (ΠΔΑΜ).
Και πιο αναλυτικά: «Οι 16 εμβληματικές επενδύσεις μαζί με άλλες που θα ακολουθούσαν, θα δημιουργούσαν άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Από τις 16 αυτές εμβληματικές επενδύσεις στον χώρο της υψηλής τεχνολογίας (παραγωγή μπαταριών, μονάδες πράσινου υδρογόνου, μονάδες υδροπονίας, κέντρα κλινικής αποκατάστασης κ.λπ.) μόνο 4 εντάχθηκαν στο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης που ενέκρινε η Ε.Ε. το 2022. Κι από αυτές τις τέσσερις, μόνο μία προχωράει σε υλοποίηση» [1]
Βρισκόμαστε ήδη στον 6ο χρόνο από την «αναγγελία σοκ» του Μητσοτάκη για τον «ξαφνικό θάνατο» όλης της λιγνιτικής παραγωγής και ενώ οι μονάδες και τα ορυχεία έκλεισαν νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, τις επενδύσεις που θα αντικαθιστούσαν τις χαμένες θέσεις εργασίας και το απολεσθέν εισόδημα, ακόμα τις περιμένουμε.
Σε ότι αφορά τη λιγνιτική παραγωγή στη Δυτική Μακεδονία έκλεισαν ήδη από το 2020 ο ΑΗΣ Αμυνταίου και ο ΑΗΣ Καρδιάς με τα αντίστοιχα ορυχεία, ο ΑΗΣ Πτολεμαΐδας είχε κλείσει ακόμα από το 2013 μετά από μια περίεργη πυρκαγιά. Ο ΑΗΣ Μελίτης έκλεισε στην ουσία τέλη του 2024 και πήρε κάποιους μήνες παράταση να μείνει ως «ψυχρή εφεδρεία» και ο ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου κλείνει στο τέλος του χειμώνα του 2025. Για την καινούργια μονάδα, «Πτολεμαΐδα 5» η ΔΕΗ εξήγγειλε το κλείσιμό της στο τέλος του 2026 ενώ το χρονοδιάγραμμα της απολιγνιτοποίησης προβλέπει τέλος του 2028.
«Τίτλοι τέλους» λοιπόν στον λιγνίτη; ΝΑΙ, με μία μόνο εξαίρεση. Ο κρατικοδίαιτος εθνικός μπαταξής, Ευάγγελος Μυτιληναίος θα συνεχίσει να εξορίσει λιγνίτη στην Αχλάδα και να το εξάγει στα Μπίτολα μέχρι τα τέλη του 2028, ίσως και μέχρι το 2068 αν το θελήσει! Θα συνεχίσει να εξάγει λιγνίτη για να καίγεται στην αρχαιότερη μονάδα της Ευρώπης (έτος κατασκευής 1970), να στέλνει τους ρύπους στη Φλώρινα και να εισάγει ρεύμα, απαλλαγμένο από τέλη διοξειδίου, βγάζοντας υπερμεγέθη και «ουρανοκατέβατα» κέρδη ενώ η Κυβέρνηση του Μητσοτάκη κλείνει στην Ελλάδα καινούργιες μονάδες του 2005, του 2010 και του 2024 που επιπλέον είναι και νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
Η κατάσταση στη Δυτική Μακεδονία είναι δραματική! Φτώχεια, ανεργία, μετανάστευση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και κυρίως των νέων, αναπτυξιακή υποβάθμιση, κοινωνική περιθωριοποίηση και περιβαλλοντική καταστροφή. Το «καθαρό περιβάλλον» που δήθεν θα είχαμε μετά το τέλος του λιγνίτη μετατράπηκε σε εφιάλτη. Χιλιάδες δέντρα κόπηκαν, εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα εκχερσώθηκαν και στρώθηκαν με τσιμέντο, σίδερο και γυαλί. Τα ορυχεία εγκαταλείφτηκαν χωρίς ίχνος αποκατάστασης, το ντόμινο κατολισθήσεων βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη, τα νερά της περιοχής μαζεύονται στον πάτο των εγκαταλειμμένων ορυχείων σχηματίζοντας λίμνες τέρατα και οι αυταναφλέξεις λιγνιτών «κερνάν» στους κατοίκους θανατηφόρα δηλητήρια όπως το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), το διοξείδιο του θείου (SO2 ) κ.α
Βιομηχανία που θα αντικαθιστούσε θέσεις εργασίας δεν πρόκειται να υπάρξει επειδή, εκτός των άλλων, τα «Μουσουρούλια» τώρα μόλις ανακάλυψαν ότι η Δυτική Μακεδονία δεν έχει λιμάνια, δεν έχει σιδηρόδρομο, δεν έχει της προκοπής αερομεταφορές.
Ο Πρωτογενής τομέα και ο Τουρισμός στη Δυτική Μακεδονία πλήττονται περισσότερο από κάθε άλλο τομέα από τη Γενικότερη Κυβερνητική και Ευρω/Ενωσιακή πολιτική αλλά και από τις «πράσινες μπίζνες» που λόγω «υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος» έχουν προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων δραστηριοτήτων.
Κατά κάποιο τρόπο όλα μας τα είχαν πει στην ώρα τους οι Κυβερνώντες: Ο Μητσοτάκης είπε ότι «με το κλείσιμο της λιγνιτικής παραγωγής θα επωφεληθούν οι Γερμανικές Εταιρείες» και «θα πρέπει πλέον οι κάτοικοί της να βρουν κάτι άλλο να κάνουν».[2] Και όντως οι Γερμανικές εταιρείες επωφελήθηκαν στο έπακρο γεμίζοντας την Περιοχή φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες παίρνοντας στην Πατρίδα τους και την υπεραξία και τα «δικαιώματα μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα». Και οι κάτοικοι της Περιοχής μας, αυτοί τουλάχιστον που είναι «οικονομικά ενεργοί» και σε «παραγωγική ηλικία» «Βρήκαν» μια βαλίτσα, έβαλαν μέσα το μπογαλάκια τους και έφυγαν να βρουν κάπου αλλού «κάτι να κάνουν».
Τι ήθελε να πει ο σοφός, Συντονιστής του ΣΔΑΜ, Κωστής Μουσουρούλης όταν έλεγε «Ε, δεν τα γράψαμε και στην Πέτρα;» Προφανώς εννοούσε ότι «μην τα παίρνετε και τις μετρητοίς όσα λέμε και όσα τάζουμε, είναι απλά σχέδια επί χάρτου»!!! Μετά ο «πολλά υποσχεθείς» Κωσταντής Μουσουρούλης «αποσύρθηκε» ώστε ο αντικαταστάτης του να μη φέρει καμιά ευθύνη για τις υποσχέσεις. Όμως τα Κυβερνητικά, τα αντιπολιτευόμενα και τα αυτοδιοικητικά στελέχη που είχαν αποκοιμηθεί από το πολύ λιβάνι και επαναλάμβαναν σαν παπαγάλοι «τα δις του ΣΔΑΜ που θα πέσουν στην Περιοχή» οφείλουν έστω και τώρα να απολογηθούν δημόσια και να αλλάξουν ρότα.
Η «ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε» εταιρεία «ειδικού σκοπού» του δημοσίου που ανέλαβε να αντικαταστήσει τις χαμένες θέσεις εργασίας και να αποκαταστήσει τα εδάφη των πρώην ορυχείων, απαλλάσσοντας τη ΔΕΗ από την συμβατική και ηθική της υποχρέωση αποδείχτηκε μέγιστη απάτη. Για να μην είμαστε όμως άδικοι πέτυχε να διορίσει κάποιους αργόσχολους αποτυχημένους πολιτευτές της ΝΔ, σε παχυλά αμειβόμενα golden boys και με έδρα την Αθήνα παρακαλώ για να μην τους τρώει ο «Σαραντάπορος» και τα «ανεπαρκή» μας αεροδρόμια.
Είναι φανερό, σε ότι αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και αύξηση του εισοδήματος της Περιοχής, πως σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να περιμένουμε να γίνουν τα επόμενα χρόνια ότι δεν έγινε τα πέντε προηγούμενα. Η Δίκαια Μετάβαση ήταν μια μεγάλη απάτη. Σήμερα έχουν καταρρεύσει και τα τελευταία επιχειρήματα των οπαδών της πρόωρης και αναίτιας «απολιγνιτοποίησης» και μάλιστα με δηλώσεις των ίδιων των εμπνευστών της.
- Δεν υπήρξε ουδέποτε καμία Ευρωπαϊκή Οδηγία για κλείσιμο της λιγνιτικής παραγωγής πριν το 2050. Αν υπήρχε θα αφορούσε και τις άλλες χώρες της ΕΕ και όχι μόνο την Ελλάδα.
- Δεν υπήρχε καμία διεθνής υποχρέωση της Χώρας για μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η Χώρα μας έχει μειώσει στα μέγιστα τις εκπομπές διοξειδίου ΟΧΙ όμως επειδή έχει εγκαταστήσει δεκαπλάσια ισχύ ΑΠΕ από όσο χρειάζεται αλλά λόγω «ενεργειακής φτώχειας» και της αποβιομηχάνισης. Η κατανάλωση ρεύματος από το 2011 έως σήμερα έχει μειωθεί κατά 50% ενώ στη δεκαετία της οικονομικής κρίσης έκλεισαν εκατοντάδες βιομηχανίες, βιοτεχνίες και άλλες ενεργοβόρες επιχειρήσεις.
- Ούτε η λιγντική παραγωγή ρεύματος είναι ακριβότερη από τις μονάδες Φυσικού Αερίου όπως διατείνονται οι Κυβερνητικοί εγκάθετοι. Σήμερα με βάση οικονομοτεχνικές μελέτες έγκριτων επιστημόνων και με το φυσικό αέριο στα 50 ευρώ η μεγαβατώρα η «Πτολεμαΐδα 5» παράγει με 60 ευρώ τη μεγαβατώρα φθηνότερα από τις μονάδες Φυσικού Αερίου.
- Θα ήταν αστείο βέβαια να θεωρήσει κανείς ότι υπήρξε κάποια ευαισθησία για το Περιβάλλον και την υγεία των κατοίκων της Δυτικής Μακεδονίας του Μητσοτάκη και των λοιπών εμπλεκομένων στο έγκλημα. Αν όντως υπήρχε δεν θα έκλεινε από τη μια τις σύγχρονες αντιρρυπαντικές μονάδες που διαθέτουν συστήματα αποθείωσης και παρακράτησης των νοσογόνων ρύπων και από την άλλη θα επέτρεπε στους Ρόζα- Μυτιληναίο να εξάγουν λιγνίτη στα Μπίτολα για να καίγεται στην αρχαιότερη μονάδα της Ευρώπης στέλνοντας τους ρύπους στη Φλώρινα….
Ο μόνος λόγος που έκλεισε τη λιγνιτική παραγωγή ο Μητσοτάκης ήταν η συμφωνία με τις ΗΠΑ για να γίνει η Χώρα μας Πύλη εισόδου και εξαγωγών του LNG των ΗΠΑ. Και για να μη μείνει στο παράπονο και το Κεφάλαιο των βιομηχανικών χωρών της ΕΕ, αύξησε στον Εθνικό Σχεδιασμό (ΕΣΕΚ) πέντε φορές περισσότερο την Ισχύ των ΑΠΕ από όσο προέβλεπε ο αρχικός Σχεδιασμός του 2019. Κοντολογίς ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας λειτούργησε ολοφάνερα υπέρ του ξένου κεφαλαίου (ΗΠΑ- ΕΕ) αλλά και του μεγάλου ντόπιου κεφαλαίου (Εφοπλιστές, κατασκευαστικός κλάδος, ενεργειακοί όμιλοι κλπ.) θυσιάζοντας τα Εθνικά και λαϊκά συμφέροντα.
Σήμερα είναι μονόδρομος για τους κατοίκους της Περιοχής και τους φορείς του να επαναφέρουμε το αίτημα για επαναλειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και για να επανακάμψει η Περιοχή και να αποκατασταθούν τα εδάφη των πρώην Ορυχείων αφού ο μόνος ενδεδειγμένος τρόπος είναι με τα ορυχεία σε λειτουργία. Άλλωστε όλες οι Χώρες της ΕΕ αυτό κάνουν και μάλιστα υπό το φως των νέων εξελίξεων στην Ενέργεια ακυρώνουν και τα προγράμματα που είχαν για κλείσιμο μονάδων των 2040 ακόμα και το 2050
- Να ακυρωθεί η απόφαση της Κυβέρνησης για πρόωρη απολιγνιτοποίηση
- Να επαναλειτουργήσουν κανονικά οι αντιρρυπαντικές μονάδες «Πτολεμαΐδα 5», «ΑΗΣ Μελίτης», «5η Μονάδα Αγίου Δημητρίου» και να χρησιμοποιηθούν ως εφεδρεία και για την τηλεθέρμανση της Κοζάνης οι υπόλοιπες μονάδες του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου
- Να αποκατασταθούν πλήρως τα λιγνιτωρυχεία όπως προβλέπονταν στις αρχικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΜΠΕ)
- Τα αποκατεστημένα και τα «αδιατάραχτα» εδάφη να επιστρέψουν στην Κοινωνία της Περιοχής. Αναδάσωση και χωράφια για τους αγρότες.
- Να ακυρωθούν όλες οι νέες, μεγάλες εγκαταστάσεις ΑΠΕ που επιβαρύνουν το περιβάλλον και τους κατοίκους
Κοζάνη 4/2/2025
Πράσσος Στέφανος
Πρώην Περιφερειακός Σύμβουλος εκπρόσωπος της «Αριστερής Συμπόρευσης για την ΑΝΑΤΡΟΠΗ στη Δυτική Μακεδονία»
[1] Μετέωρη η Πράσινη Μετάβαση στη Δυτική Μακεδονία: https://www.energia.gr/article/226676/meteorh-h-prasinh-metavash-sth-dytikh-makedonia[2] Μητσοτάκης στη Bild: Κλείνουμε Νωρίτερα Από τη Γερμανία Όλα τα Ανθρακωρυχεία μας – Ωφελημένες και Γερμανικές Εταιρείες Από τη Μετάβαση. https://www.energia.gr/article/167174/mhtsotakhs-sth-bild-kleinoyme-noritera-apo-th-germania-ola-ta-anthrakoryheia-mas-ofelhmenes-kai-germanikes-etaireies-apo-th-metavash
